کنترل بار و کنترل فاز چیست ؟
کنترل بار بر جریان موتور نظارت دارد و کنترل فاز وسیله ای است که برای حفاظت مدارات و تابلوهای سه فاز است .
به این ترتیب که توسط دو یا سه ترانس جریان CT از جریان مصرفی موتور نیز نمونه گیری کرده ، در صورت بالاتر بودن آن از جریان تنظیم شده ، رله خروجی مدار را قطع می‌کند. در کنترل بار نیز مانند کنترل فاز ، برای جلوگیری تاثیر اغتشاشات خط به عملکرد مدار ار تایمر تاخیر در وصل استفاده میشود.
همانطور که می‌دانیم، صرف وجود یک سیستم حفاظتی در تابلوی کنترل ، دلیل مصون ماندن تجهیزات به ویژه موتور سه فاز از سوختن نیست . بلکه لازم است وسیله حفاظتی موجود در تابلو به روش صحیحی متناسب با توان و عملکرد موتور تنظیم گردد . چه بسا موتورهایی که متاسفانه در اثر سهل انگاری و به رغم وجود سیستم های حفاظتی پیشرفته در تابلو کنترل آنها سوخته اند.
برای تنظیم رله کنترل بار مراحل زیر را به ترتیب انجام دهید :
- پتانسومتر تنظیم جریان کنترل بار را طوری تنظیم کنید که پس از استارت زدن موتور ، نمایشگر اضافه بار آن OVL ، به مدت حدودا یک ثانیه روشن شده ، پس از به راه افتادن دوباره خاموش شود. این کار موجب میشود که کنترل بار آستانه جریان کشی موتور را نشان می‌دهد.
- پتانسیومتر زمان را روی سه تا چهار ثانیه تنظیم کنید. با تنظیم زمان روی این مقدار ، هم در حالت کار عادی موتور کنترل بار عمل نمی‌کند و هم در صورت ایجاد خرابی در عملکرد موتور ، تنها پس از ۳ تا ۴ ثانیه موتور از حرکت می ایستد و حفاظت میشود.
در مواردی که برق شبکه ضعیف است ، زمان تنظیم شده را می‌توان تا ۵ ثانیه افزایش داد.
کنترل فاز وسیله ای است که برای حفاظت مدارات و تابلوهای سه فاز از مشکلات زیر طراحی شده است :
- قطعی یک از فاز ها : که موجب کاهش گشتاوری خروجی موتور و دشواری حرکت آن و در نهایت موجب سوختن سیم پیچ های موتور میشود.
- کمبود یا اضافه ولتاژ در یک یا هر سه فاز : که علاوه بر کاهش گشتاوری خروجی موتور، موجب افزایش جریان موتور یه طور غیر متقارن نیز شده و سوختن سیم پیچ های آن را در پی خواهد داشت.
- جابجایی فاز ها : در صورت جابجایی دو فاز با یکدیگر، جهت حرکت موتور بر عکس شده ، در عملکرد بسیاری از سیستم ها از جمله آسانسورهای دو سرعته مشکل ایجاد میشود.
در صورت عدم وجود هیچکدام از مشکلات بالا ، معمولا رله خروجی کنترل فاز پس از زمان تعیین شده (تاخیر در وصل) وصل میشود.
