کنتاکت دو شاخه درب کابین :

- برای اطمینان از بسته بودن درب کابین هنگام حرکت این کنتاکت بر روی آن قرار می گیرد. این کنتاکت نباید از نوع میکروسوئیچی باشد بلکه باید به صورت دو قطعه جدا شونده از هم ساخته شده باشد. 

کنتاکت قفل درب طبقات :

این بخش یکی از مهمترین قسمت های سری استپ بوده، برور حوادث زیادی صنعت آسانسور به دلیل درست عمل نکردن این قسمت می باشدو

- برای اطمینان از باز نشدن درب طبقات یک قفل بر روی هر درب وجود دارد و برای اطمینان از عملکرد صحیحی این قفل ها در هر کدام یک کنتاکت قرار گرفته است. 

- این قفل ها توسط وسیله ای به نام کمان درب باز کن تحریک می شود. 

یک زبانه کوچک در بالای زبانه اصلی بر روی قفل وجود دارد. این زبانه کوچک باعث می شود قفل هنگامی عمل کند که درب لولایی طبقه بسته شده باشد. در واقع با عمل نمودن زبانه دوم ، کنتاکت داخل قفل عمل کرده ، سری استپ کامل می شود. 

درب های مختلفی در صنعت آسانسور مورد استفاده قرار می گیرند که هر یک به نوبه خود دارای کنتاکت های لازم برای قرارگیری در مدار سری استپ هستند. این کنتاکت های گوناگون موجب تنوع در مدارات سری استپ شده، ویژگی های خاص خود را به همراه دارند. 

نکات مهم استاندارد درباره قفل و کنتاکت آن : 

1. تا هنگامی که زبانه قفل حداقل 7mm درگیر نشده باشد، کنتاکت آن برقرار نمی شود. 

2. باید محل کنتاکت شفاف بوده، از خارج قفل قابل دیدن باشد. 

کنتاکت دو شاخه درب طبقات :

تک تک درب طبقات دارای کنتاکتی برای قرار گرفتن در مسیری سری استپ هستند. 

- برای آن که کابین اجازه حرکت را دریافت کند لازم است که همه درب ها بسته باشند. 

- به دلیل عدم رعایت نکات ایمنی و با پل نمودن کنتاکت دو شاخ درب طبقات امکان برخورد کابین با سر نصاب افزایش می یابد. به این ترتیب که پس از پل کردن کنتاکت درب ، امکان دارد کابین در اثر اعمال شستی جدیدی از بالا به پایین به حرکت در آدمه تجهیزات زیرین کابین به سر نصاب برخرود کند. 

درباره ی کنتاکت دو شاخ درب های لولایی طبقات به موارد زیر توجه کنید : 

1. طبق استاندارد، ولتاژ سری استپ و IP کنتاکت ها تعریف شده است. 

2. گاه به دلیل کثیف شدن کنتاکت های دو شاخ درب های لولایی سری استپ قطع می شود. 

3. نصب صحیح کنتاکت دو شاخ درب های لولایی بسیار مهم می باشد. 

4. پشت کنتاکت دو شاخ ، یک فنر نصب می شود تا در حین حرکت کابین در صورتی که درب طبقه ای تکان داده شد، موجب توقف آن نگردد. 

کنتاکت پاراشوت کابین : 

- بر روی تجهیزات پاراشوت کابین ، یک کنتاکت قرار دارد که در صورت عملکرد سیستم ترمز اضطراری حتی بدون افزایش سرعت کابین این کنتاکت میتواند قطع شود. 

به عبارت دیگر گاهی امکان دارد به دلیل تنظیم نبودن فاصله به طور ناگهانی پاراشوت ها با ریا درگیر شده ، کابین قفل شود. برای جلوگیری از زیر بار ماندن موتور ، کنتاکت پاراشوت روی کابین در نظر گرفته شده است. با قفل شدن فلکه گاورنر داخل موتورخانه سیم بکسل مربوطه کشیده شده، اهرم پاراشوت ریلی کابین نیز تحریک می شود، با حرکت کردن اهرم پاراشوت ، پایه متحرکی به میکروسوئیچ کلید قارچی نصب شده روی کابین برخورد کرده آن را قطع می کند، در نتیجه سری استپ قطع شده کابین از حرکت می ایستد. 

استپ قارچی روی کابین :

- بر روی بدنه جعبه رویزیون روی کابین، یک کلید قارچی قفل شو با کنتاکت NC وجود دارد که هنگام حضور سرویسکار بر روی کابین ، مورد استفاده قرار می گیرد.

  

به طوری که با فشار دادن آن ، مدار سری استپ قطع شده ، برای بازگشت به حالت عادی لازم است چرخانده شود. عملکرد این کلید بسیار مهم است بنابراین باید از انواع با کیفیت تهیه شود تا در هنگام کار در اثر ضربه قسمت انتهایی آن جدا نگردد چرا که در این صورت به حالت عادی برگشته سری استپ وصل شده، احتمال خطر حرکت کابین به وجود می آید. 

البته عملکرد این استپ قارچی تنها در شرایط رویزیون نیست، بلکه در حالت نرمال نیز با فشار دادن آن سری استپ قطع شده، کابین از حرکت می ایستد. 

طبق استاندارد EN81 حداکثر فاصله کلید استپ تا درب طبقه نباید بیشتر از یک کتر بیشتر باشد، در کابین های بزرگ مانند تخت برها با دو درب طونلی ، باید از دو کلید استپ قارچی استفاده نمود. همچنین برای افزایش ضریب ایمنی عملکرد رویزیون یک شستی فشاری با نام RUN مورد استفاده قرار می گیرد. وظیفه ی این شستی آن است که همزمان با فشار دادن شستی های جهت روی جعبه رویزیون باید این شستی هم فشار داده شود تا حرکت رخ دهد. در صورت چسبیدن شستی های جهت در حالت رویزیون با قطع شدن شستی RUN ، کابین از حرکت ایستاده ضریب ایمنی افزایش می یابد. 

- استپ داخل کابین 

طبق استاندارد فعلی این کلید فقط در کابین های با درب ساده می باشد. اما در گذشته در تمامی کابین ها مورد استفاده قرار می گرفت. 

لیمیت سوئیچ قطع کن (شالتر) بالا و پایین : 

- مسیر حرکت کابین از دو جهت بالا و پایین با سوئیچ هایی محدود شده است این لیمیت سوئیچ ها که در مدار سری استپ قرار دارند دارای کنتاکت های بسته NC هستند و با برخورد کابین به آن ها باز میشوند. کنتاکت های داخل این لیمیت سوئیچ ها باید با نیروی مکانیکی از هم جدا شوند و فنر کمکی به باز  شدن آن نکند. 

نکته مهم : کابین در حرکت عادی ، هرگز به این سوئیچ ها برخورد نکرده در شرایطی که به هر دلیلی از تراز ( Level) بالاترین یا پایین ترین طبقه خارج شود با برخورد به این سوئیچ ها مدار سری استپ قطع شده کابین از حرکت می ایستد و سیستم از سرویس دهی خارجی می شود، برای بازگشت به حالت عادی لازم است مدار سری استپ مربوطه ( پیش از TP4) پل شود ، سپس در حالت رویزیون با احتیاط به حرکت دادن کابین پرداخت. 

باید توجه داشت که فشار مستقیم بر روی کنتاکتورهای جهت و سرعت اشتباه و خطرناک می باشد در ضمن در تابلوهای مجهز به کنترل سرعت این کار به این روش غیر ممکن است. 

- جنس قسمتی که کابین با آن برخورد می کند باید از نوع انعطاف ناپذیر باشد تا در عملکرد ان تاخیر ایجاد نکند. استفاده از هر نوع سوئیچ مگنتی در این مورد مجاز نمی باشد.

سوئیچ های جانبی دیگر عبارتند از : لیمیت سوئیچ های شناسایی پایین و بالا CA1 , CAN که در پایین ترین و بالاترین طبقه نصب می شوند و وطیفه شناسایی اولیه مکان کابین را به عهده دارند، لیمیت سوئیچ های دورانداز اجباری CB1 , CBN که پس از لیمیت سوئیچ های CA1 , CAN در پایین و بالای چاه قرار گرفته ، وظیفه دوراندازی اجباری در پایین ترین و بالاترین طبقه را به عهده دارند. 

لیمیت سوئیچ ها CB1 , CBN در استاندارد EN81 در شرایط خاص ( کوتاه بودن بافر ته چاه ) توصیه شده و اجباری نمی باشد ولی در حال حاضر  با توجه به استقبال جامعه محترم نصاب ها ، به عنوان یک ایمنی مضاعف همچنان استفاده می شود. 

 

کنتاکت گاورنر

توضیحات استاندارد درباره کنتاکت گاورنر :

طبق بند 9-9-11-1 گاورنر یا وسیله دیگری باید توسط یک وسیله برقی مطابق بند 24-2-3 سیستم محرکه آسانسور را پیش از این که به سرعت عملکرد گاورنر ( درجهت بالا یا پایین ) برسد متوقف نماید.  

توضیح : با توجه به این که گاورنر در سرعت 1/5 سرعت نامی عمل می کند. این وسیله الکتریکی باید پیش از رسیدن به این سرعت باعث متوقف شدن آسانسور شود. به همین منظور کنتاکت الکتریکی گاورنر در سرعت 1/10 سرعت نامی عمل می کند.

- گاورنرهای دو طرفه : 

علاوه بر گاورنرهای یک طرفه که فقط در صورت افزایش سرعت کابین به سمت پایین عمل می کنند، گاورنرهای دو طرفه در دو جهت بالا و پایین عمل خواهند کرد. در صورت استفاده از گاورنر دو طرفه باید توجه داشت که که کنتاکت مربوطه در صورت عملکرد سیستم ترمز اضطراری در هر دو جهت امکان قطع شدن را داشته باشد که گاهی برای این منظور از دو کنتاکت مجزا استفاده می شود. 

یاد آوری : در صورتی که وزنه تعادل نیز دارای سیستم ترمز ایمنی (پاراشوت) باشد کنتاکت آن نیز باید در مدار سری استپ قرار گیرد. 

آسانسورهای خاص - آسانسور شیب دار

آسانسور شیب دار :

آسانسورهای شیب دار سال های طولانی است که برای دسترسی به آپارتمان ها و ساختمان ها، هتل ها و در سواحل کنار تپه ها و غیره مورد استفاده قرار می گیرند. انواع قدیمی آنها زیر مجموعه استانداردهای تراموا و قطارها اجرا شده و مورد استفاده قرار گرفتند. اما امروزه با وجود استفاده از قطعات آسانسور کماکان تحت کد های فوق اجرا می شوند. 

آسانسور شیب دار که دارای یک موتور الکتریکی است بر اساس آسانسور کششی با وزنه تعادل و یه به صورت کشش مثبت در طبقات تعریف شده کار می کند. این آسانسورها دارای کابین حمل بار است که توسط سیم بکسل یا زنجیر کشیده می شود و از طریق ریل های راهنما در مسیر شیب دار تحت زاویه 15 تا 75 درجه نسبت به خط قائم و بدون محدودیت طول مسیر حرکت میکند. آسانسورهای شیب دار جدید باید بر اساس استاندارد EN81-1 , EN81-22 نصب و اجرا گردند. 

در شکل زیر یک نمونه از این آسانسور را مشاهده می کنید. 

سرعت این آسانسورها معمولا تا 2/5 متر بر ثانیه است ولی در ححالت های خاص میتواند تا 4 متر بر ثانیه نیز افزایش یابد. در همه ی این سرعت ها عامل شتاب تند شونده و کند شونده به خصوص هنگام عمل کردن ترمز اضطراری باید به گونه ای باشد که ششتاب افقی وارده بر مسافر حداقل خطر سقوط احتمالی را داشته باشد. ظرفیت کابین معمولا در سرعا 1 متر بر ثانیه بین 4 تا 100 نفر را میتواند جابجا کند و ظرفیت های تا 40 نفر سرعت 4 متر بر ثانیه نیر می رسد. 

امروزه با به کارگیری سیستم کنترل دور و فن آوریهای الکترونیکی در تابلوهای برق امکان کنترل سرعت و نرمی حرکت و تغییرات شتاب و توقف مهیا است. در مسیر طولانی از آسانسور  شیب دار در کنار پله برقی نصب می گردد تا اشخاصی که نمیتوانند از پله برقی استفاده کنند و یا برای حمل ویلچرهای معلول از آنها بهره برداری گردد. معمولا در این مورد سرعت آنها کمتر از سرعت پله برقی است تا مسافرین احساس ناراحتی نکنند. 

آسانسورهایی با چرخ دنده محرک و شانه (Rack and Pinion) :

عمده تجهیزات در این نوع آسانسورها شامل یک میله دندانه دار (شانه) سرتاسری است که روی ستون نصب می شود و جنس آن از فولاد مخصوص می باشد و همچین چرخ دنده یا چرخ دنده هایی است که توسط یک شبکه به آهن کشی و قاب فلزی که در داخل چاه یا فضای آزاد ساخته شده است محکم میگردند. 

 

قاب فلزی نگهدارنده سریعا ساخته شده و بنا میگردد و برای اجرای آن از روی سقف کابین استفاده می شود. جهت اجرا آهن کشی و ریل ها دیگر نیازی به داربستزدن در داخل چاه آسانسور نیست. معمولا جهت محافظت سطح آن از گالوانیزه گرم پوشش داده می شود. در این نوع آسانسور هیچ گونه محدودیت ارتفاع وجود ندارد. امروزه بیشترین طول شناخته شده این آسانسورها 640 متر است. 

 

بیشترین کاربرد این نوع آسانسورها در کارخانجات ، محل هایی که بار سنگین در آنها حمل میگردد و آسانسورهای خودروبر است. این آسانسورها تا ظرفیت 2000 کیلوگرم دارای یک شبکه نگهدارنده فلزی هستند و در این حالت یوک کابین به صورت لیفتراکی خولهد بود. معمولا آسانسورهای چرخنده و شانه دندانه دار دیواره ی حایل و چاه ندارند و بیشتر در خارج ساختمان در هوای آزاد اجرا می گردند. 

 

هیچ گونه قواعدی در اجرای دقیق آهن کشی و نصب ریل در استانداردها وجود ندارد. امروزه این آسانسورها در ساخت ساختمان های خاص از جمله ساختمان هایی که دارای انحنا هستند، معادن و در ساخت و ساز ساختمان های بلند به کار گرفته میشود. 

 

 

 

 

آسانسورهای (Rack and Pinion) بیشتر در محل هایی مورد استفاده قرار میگیرند که نیاز است بار سنگینی جابجا کنند. اصولا این نوع آسانسورها تا ظرفیت 2000 کیلوگرم با یک شبکه فلزی مهار کننده دو عدد می باشد. در آسانسورهایی که دارای دو شبکه مهارکننده هستند کلیه نیروها به کف چاه منتقل میگردد و کمترین نیروی افقی به سازه ساختمان منتقل می شود. ابعاد کابین این نوع آسانسورها همانند آسانسورهای کششی و هیدرولیک از استاندارد های مربوطه تعیین میگردد. 

نیروی محرکه این آسانسورها توسط یک چرخ دنده یا چند چرخ دنده که نیروی خود را از یک موتور الکتریکی میگیرند تامین می شود. این چرخ دنده ها در سراسر مسیر حرکت با دنده ها ( شانه) درگیرند و با حرکت آنها کابین به حرکت در می آید. واحد محرکه معمولا در روی قاب فلزی به همراه تابلو فرمان بالای کابین نصب میشود. 

سیستم مکانیکی این نوع آسانسور به گونه ای است که کف کابین در حالت پر یا خالی با سطح کف طبقه همطراز باقی می ماند و تغییر نمیکند. شدت صدای تولیدی دندانه های درگیر معمولا غیر قابل قبول است . برای کاهش صدای تولیدی ، یکی از عمده ترین راه حل ها استفاده از چره دنده ای است که فاصله  گام دنده های آن کم است در این صورت گام دنده های درگیر کوتاه تر و دنده ها با یکدیگر نرم تر کارخواهند کرد. 

سرعت این آسانسورها تا 1/5 متر بر ثانیه قابل افزایش است لیکن سرعت بیش از 0/5 متر بر ثانیه باعث تولید صدا خواهد شد.  جهت ایمنی در بالاتربن و پایین ترین حد مسیر حرکت سوئیچ های حد نصب می شوند از کابل متحرک بر خلاف آسانسورهای معمولی که در آنها سیگنال های بین تابلو فرمان و کابین را منتقل میکند تنها جهت تغذیه برق 3 فاز یا تک فاز موتورهای محرکه استفاده می شود. 

معمولا کنترل این نوع آسانسورها به صورت پوش باتن می باشد. درب کابین این نوع آسانسورها به صورت گیوتنی و ریلی که به یک سمت باز میشود ، ساخته می شود. 

 

آسانسورهای باری : 

آسانسور باری یا سرویس تنها برای جابجایی بار طراحی میگردد و ابعاد کابین آن به گونه است که مانع از ورود افراد به داخل می شود. طراحی این آسانسور بر اساس استاندارد EN81-3 است که توانایی سرویس دهی خوب و ایمنی لازم را باید داشته باشد. این نوع آسانسور به دلیل پایین بودن ظرفیت و به کارگیری از آن به عنوان باربر ارزان قیمت تر است. 

عمدتا از این آسانسور جهت انتقال کتابها و جابجایی مواد غذایی و نوشیدنی ها ، پول ، رخت های چرکی و تمیز ، بسته های پستی ، وسایل استریلی، ظروف کثیف ، آشغال ها . غیره در فضاهایی مانند ورزشگاه ها ، کتابخانه ها ، بیمارستان ها ، هتل ها ، استرحت گاه ها استفاده میکنند. 

* ابعاد مطابق با استاندارد EN81-3 عبارتست از : 

- حداکثر سطح کف کابین 1 متر مربع 

- عمق کابین 1 متر 

- ارتفاع کابین 1/2 متر 

ابعاد فوق را میتوان در موارد خاصی تا 10 سانتی متر تغییر داد. 

ارتفاع کابین نسبت به ابعاد کابین و قفسه ها که در محل نصب شده و ثابت هستند ممکن است زیاد باشد و لذا باید هماهنگی لازم با ابعاد آنها قبل از اجرا بالابر صورت پذیر. ظرفیت کابین با توجه به مقدار سطح مفید آن تعیین میگردد. طبق استاندارد EN81-3 حداکثر  ظرفیت کابین 300 کیلوگرم می باشد. 

از طرفی ابعاد کابین آسانسور بالابر بر اساس ابعاد وسایلی که حمل میگردند نیز تعیین می شوند. در صورتی که کابین فاقد درب باشد باید سیستم های ایمنی لازم را در بالابر در نظر گرفته شود تا در حین حرکت و کج شدن بار از برخورد به دیوار چاه ممانعت کند. 

در بالابرهایی که درب کابین . طبقه پیش بینی می گردد لازم است امکان ورود و خروج بار ار آن بررسی و کنترل شود تا بهره برداری اشکالی بروز نکند. در شکل زیر نمونه ای از آسانسور  باری را میبینید. 

درب این آسانسورها میتواند از نوع لولایی  افقی باز شو یا گیوتنی عمود باز شو باشد.  در آسانسورهای باری که درب آن در ارتفاع . بالاتر از کف طبقه نصب میشود از نوع گیوتنی یا لولایی است. در آسانسورهای باری که برای عبور چرخ دستی حمل بار در نظر گرفته شده باشد درب ها عموما از نیمه اتوماتیک یا گیوتنی هستند. مکانیزمی که درب را جابجا میکند میتواند به صورت دستی یا تمام اتوماتیک باشد که نوع اتوماتیک آن گران تر خواهد بود. 

آسانسورهای باری که برای حمل غذا و  یا وسابل تمیز و استریل به کار می رود باید کاملا قابل شستشو باشند. 

مکانیزم محرکه این آسانسور میتواند : کششی ، مثبت (وینچی) باشد. 

مناسب ترین موقعیت برای نصب موتور الکتریکی ، انتهای چاه است. 

سرعت این آسانسورهای باری 0/2 تا 0/15 متر بر ثانیه است. متناسب یا طول مسیر حرکت و یا موارد خاص میتواند سرعت 1 متر بر ثانیه برسد. 

عموما آسانسورهای باری دارای یک مجموعه آهن کشی در داخل چاه هستند که کلیه بارهای وارده را تحمل می کنند.

* ابعاد این چاه طبق روش و اندازه های پیشنهادی زیر به دست می آید : 

- عرض چاه : عرض کابین به اضافه 50 سانتی متر 

- عمق چاه : عرض کابین به اضافه 30 سانتی متر 

ارتفاع بالاسری 50 تا 100 سانتی متر بیشتر از کابین است که این مقدار باید جهت نصب موتور ، فلکه ها و فضای سرویس کافی باشد.  عمق چاهک آسانسورهای باری بین 15 تا 100 سانتی متر است که بسته به نوع درب (گیوتنی یا لولایی) خواهد بود. 

تابلو کنترل این آسانسور در صورت کافی نبودن فضای موتورخانه و بالای کابین در انتهای چاه نصب نشده و باید محل مناسبی در نزدیکی چاه آسانسور جهت نصب پیش بینی شود. برای دسترسی به موتورخانه و موتور الکتریکی باید دریچه ای حداقل 60 در 60 سانتی متر در بالای درب ورودی کابین در آخرین طبقه پیش بینی گردد.