.
پشت صحنه سریال تلویزیونی " غیرقابل قبول "
آقای عمادین
آقای ساعد هدایتی
___________________________________________
.
پشت صحنه سریال تلویزیونی " غیرقابل قبول "
آقای عمادین
آقای ساعد هدایتی
___________________________________________
در جدول زیر ، نام تجهیزات الکترونیکی تابلوی کنترل آورده شده است .
وظیفه ی این برد ، کنترل موتور اصلی آسانسور در دو جهت بالا و پایین در دو سرعت تند و کند است . به عبارت دیگر برد اصلی دارای خروجی هایی مجهز به رله و یا ترایاک، برای فرمان دادن به کنتاکتورهای slow , fast , up , down میباشد.
در آسانسورهای 2speed یا دو سرعته ، پس از اعمال شستی احضار ، کابین (موتور) با سرعت تند حرکت نموده ، در فاصله ۸۰ تا ۹۰ سانتی متری تراز طبقه مورد نظر ، از تند به کند تغییر سرعت داده ، در پایان در تراز طبقه مقصد ، برق موتور و ترمز آن قطع شده موتور توسط ترمز مکانیکی می ایستد
برد اصلی
سخن گو وظیفه پخش موسیقی و اعلام طبقه و پیام های هشداردهنده و تبلیغاتی را بر عهده دارد . بدین منظور مجهز به یک تقویت کننده صوتی برای راه اندازی بلندگو نیز میباشد.
مراحل کار بدین ترتیب است که ایتدا صدا در استودیوی صدابرداری به طور دیجیتالی ضبط میشود. این اطلاعات به طور طبقه بندی شده در یک IC حافظه ذخیره شده در مدار قرار میگیرد . ورودی های نظراتون وظیفه آدرس دهی حافظه را به عهده دارند.
موسیقی ضبط شده ای ، از بخش دیگری از حافظه ، در ضمن حین حرکت کابین بین طبقات ، خوانده شده از بلند گو پخش میشود.
اگرچه در ابتدا این برد فقط برای پخش موسیقی و اعلام طبقه در نظر گرفته شده بود، اما به تدریج اعلام کاربری طبقات ، پیامهای تبلیغاتی در ساختمان های غیر مسکونی ، پیامهای هشداردهنده نیز جز وظایف آن قرار گرفت به طوری که هم اکنون نه تنها این وسیله کالایی تجملاتی نیست بلکه استفاده از آن در تابلوی کنترل آسانسور اجباری شده است.
IC های میکروکنترولر و حفظه و نمایشگر
به طور معمول در یک تابلوی کنترل آسانسور بیش از ۵ عدد پل دیود با توانهای مختلف وجود دارد :
برد پل دیود مدار چاپی
معمولا برای سادگی تولید تعدادی از این پل دیودها روی یک برد قرار میگیرند.
نمونه ای از پل دیودهای قدیمی
بوبین کنتاکتورهای مورد استفاده در برخی از تابلوهای کنترل ، برای ایجاد صدای کمتر ، با برق مستقیم DC کار میکنند. در مسیر بوبین این کنتاکتورها برای یکسو سازی ولتاژ خروجی از برد اصلی ، یک برد پل دیود قرار میگیرد.
]
برد پل دیود کنتاکتورهای با بوبین
نمونه ای از کنتاکتور با بوبین dc
کنترل بار بر جریان موتور نظارت دارد و کنترل فاز وسیله ای است که برای حفاظت مدارات و تابلوهای سه فاز است .
به این ترتیب که توسط دو یا سه ترانس جریان CT از جریان مصرفی موتور نیز نمونه گیری کرده ، در صورت بالاتر بودن آن از جریان تنظیم شده ، رله خروجی مدار را قطع میکند. در کنترل بار نیز مانند کنترل فاز ، برای جلوگیری تاثیر اغتشاشات خط به عملکرد مدار ار تایمر تاخیر در وصل استفاده میشود.
همانطور که میدانیم، صرف وجود یک سیستم حفاظتی در تابلوی کنترل ، دلیل مصون ماندن تجهیزات به ویژه موتور سه فاز از سوختن نیست . بلکه لازم است وسیله حفاظتی موجود در تابلو به روش صحیحی متناسب با توان و عملکرد موتور تنظیم گردد . چه بسا موتورهایی که متاسفانه در اثر سهل انگاری و به رغم وجود سیستم های حفاظتی پیشرفته در تابلو کنترل آنها سوخته اند.
در مواردی که برق شبکه ضعیف است ، زمان تنظیم شده را میتوان تا ۵ ثانیه افزایش داد.
کنترل فاز وسیله ای است که برای حفاظت مدارات و تابلوهای سه فاز از مشکلات زیر طراحی شده است :
در صورت عدم وجود هیچکدام از مشکلات بالا ، معمولا رله خروجی کنترل فاز پس از زمان تعیین شده (تاخیر در وصل) وصل میشود.
به طور کلی برای جلوگیری از آسیب رسیدن به قسمتهای مختلف یک مدار الکتریکی و تجهیزات دیگر ، از فیوز استفاده میشود. ساده ترین نوع ، شیشه ای می باشد که در ساختمان آن از یک سیم نازک استفاده شده است که در صورت عبور جریان بیش از جد مجاز از این سیم گرم شده ، میسوزد.
برای جلوگیری از آسیب رسیدن به مدارات اطراف فیوز در اثر سوختن سیم آن را داخل یک حباب شیشه ای قرار میدهند. جریان مجاز فیوز شیشه ای بر روی بدنه آن نوشته میشود.
از قرار دادن سیم به جای فیوز شیشه ای خودداری کنید ، زیرا معمولا از میزان تحمل جریان سیم استفاده شده مطلع نیستیم ، امکان دارد پس از تعویض سیم ، در صورت بروز اتصالی مجدد به مدارات آسیب جدی تری وارد شود.
انتخاب فیوز ها برای مدارات مختلف، نیاز به جداول و اطلاعات و محاسبات کارشناسی دارد.
در شکل زیر منحنی پاسخ یک فیوز بر حسب جریان عبوری از آن نشان می دهد .همانطوری که انتظار میرود، یک فیوز در صورت عبور جریانی اندازه ی جریان نامی آن در بی نهایت قطع میشود.
اما در یک تابلو کنترل آسانسور، غیر از فیوزهای شیشه ای ، از انواع دیگری مانند مینیاتوری نیز استفاده میشود.
کلید فیوز مینیاتوری وسیله ای است که هم وظیفه یک کلید ، یعنی قطع و وصل نمودن دستی مدار را به عهده دارد و هم در صورت بروز اتصالی و و اضافه بار ، مدار را به طور اتوماتیک قطع نموده ، آن را محافظت می نماید.
فیوز مینیاتوری
در ساختمان فیوز مینیاتوری از یک رله استفاده شده است ، در صورت افزایش جریان عبوری از حد مجاز آن، رله مغناطیسی شده ، ضامن آن رها میشود و در همان لحظه قطع میگردد. برای وصل مجدد فیوز کافیست که اهرم آن را مجددا به سمت بالا فشار دهیم .
نکته مهم آن برای وصل مجدد حتما به دلیل قطع شدت آن دقت شود، زیرا در صورتی که در اثر اشکالی در مدار قطع شده باشد پیس ار بر طرف نمودن عیب مجاز به تعویض و یا وصل مجدد نیستیم .
یکی از ویژگی های مهم یک فیوز ، سرعت عملکرد آن در برابر افزایش جریان میباشد. به عبارت دیگر به دلیل وجود انواع بارهای مصرفی الکتریکی اعم از روشنایی ، موتوری و ... و نیاز به استفاده فیوزهای با سرعت عملکردهای متفاوت میباشیم.
به طور مثال در مورد یک موتور که در ابتدای اتصال به برق ، جریانی تا ۵ برابر جریان نامی اش را از شبکه دریافت میکند، استفاده از یک فیوز کند کار یا به اصطلاح تنبل نیاز است و در مورد بارهایی مانند مدارات روشنایی با سرعت متوسط و در مورد کار با مدارات الکترونیکی، تندکار یا تند سوز مناسب خواهد بود.
این ویژگی فیوزهای مینیاتوری به صورت یک حرف انگلیسی که بر روی بدنه آن درج میشود معرفی میگردد. به طور مثال B روشنایی و C نیز موتوری میباشد.
نکته ی مهم هنگام استفاده از فیوزهای مینیاتوری آن که اگر چه کار با آن بسیار آسان تر از دیگر فیوزها است ، اما باید دقت داشت که حساسیت این نوع وسیله در اثر چند بار قطع و وصل شدن بالا میرود و گاه بدون بروز هیچ گونه اتصالی و یا افزایش جریانی در مدار شاید فقط به دلیل گرم بودن محیط کار قطع میشود که در اینصورت فیوز باید به سرعت تعویض شود.
همانطور که گفته شد رله در تابلوهای قدیمی ، قطعه ای مهم و اساسی به شمار می آمد، در حال حاضر نیز با پیشرفت های چشمگیری که در زمینه تابلوهای کنترل آسانسور به وجود امده است هنوز کاربرد ویژه خود را داراست.
البته دیگر مانند گذشته در مدارات تصمیم گیری به کار نرفته بلکه فقط در قسمت های ایمنی و کنترلی مورد استفاده قرار میگیرد.
رله از یک بوبین با هسته آهنی و تعدادی کنتاکت باز و بسته و یک فنر و لولا تشکیل شده است . هنگامی که بوبین برق دار یا اصطلاحا تحریک میشود، هسته آهنی داخل آن آهنربا شده، قسمت آهنی متحرکی را به سمت خودش جذب میکند. این قسمت متحرک آهنی هم به لولا وصل شده است و هم به فنری برای برگرداندن آن به حالت اولیه خود متصل است. از طرفی بر روی این قسمت متحرک کنتاکتها قرار گرفته اند . پس با حرکت کردن قسمت متحرک ، کنتاکتها نیز باز و بسته میشوند.
رله ایمنی در مدارات ایمنی سری استپ آسانسور کاربرد دارد. ویژگی منحصر به فرد این رله آن است که در صورت چسبیدن یکی از کنتاکتها ، کنتاکتهای دیگر هم امکان باز شدن را پیدا نمیکنند.
در جدول زیر ترتیب قطع و وصل شدن کنتاکتورها و سرعت و جهت حرکت موتور اصلی تناسب با آن نمایش داده شده است .
در آسانسورهای دو سرعته ، در ابتدای هر حرکت کابین (حرکت موتور) ، یکی از کنتاکتورهای جهت ، بالا یا پایین به همراه کنتاکتور سرعت تند جذب میشود، پس نتیجه آن که کنتاکتور سرعت تند بیشتر از همه کنتاکتورها قطع و وصل شده و معمولا زودتر نیز خراب میشود. امروزه در برخی از تابلوهای کنترل امکانی برای مشاهده ی آمار تعداد استارتها در تمامی طبقات وجود دارد که این آمار خود به تعویض به موقع کنتاکتورها پیش از بروز هر گونه حادثه ای کمک میکند.
در آسانسورهایی با سرعت یک متر بر ثانیه پس از رسیدن کابین به نزدیکی (۸۰ تا ۹۰ سانتی متر) طبقه مورد نظر که قبلا در حافظه قرار گرفته است، کنتاکتور سرعت تند قطع شده، بلافاصله کنتاکتور سرعت کند جذب میشود و پس از رسیدن کابین تراز طبقه مورد نظر همه کنتاکتورها قطع میشوند. ترمز موتور هم به دلیل اینکه برق بوبین آن از همین کنتاکتورها تهیه شده است ، بلافاصله قطع شده، موتور – در نتیجه کابین – دقیقا در تراز طبقه می ایستد.
Change over :
در صورت جذب همزمان دو کنتاکتور جهت بالا و پایین ، سه فاز قدرت به هم اتصالی کرده ، کنتاکت کنتاکتورهای مربوطه سوخته، فیوز،اصلی قطع میشود. در برخی از موارد نیز موجب آتش سوزی تابلوی کنترل میگردد. برای جلوگیری از بروز این مسئله کنتاکتورهای جهت با هم change over میشوند.
عمل change over کردن ، با قرار دادن کنتاکت کمکی بسته هر کنتاکتور در مسیر بوبین کنتاکتور دیگر انجام میشود.
در اینجا به معرفی تجهیزات و قطعات تشکیل دهنده یک تابلوی کنترل آسانسور پرداخته و سپس آنها یک به یک مورد بررسی قرار میدهیم . تجهیزات یک تابلوی کنترل آسانسور به چهار دسته تقسیم میشوند :
جانمایی قطعات روی سینی تابلوی کنترل
کنتاکتور کلیدی است که وظیفه ی آن، قطع و وصل نمیدونم برق و کنترل موتور ها و دیگر مصرف کننده های الکتریکی میباشد. ویژگی عمده یک کنتاکتور ، قابل اعتماد آن است ، که به کمک شما کنتاکت های آن ایجاد میشود. در یک تابلوی کنترل آسانسور، چه دو سرعته و چه مجهز به کنترل سرعت ، کنتاکتورها دارای نقش مهمی هستند.
علاوه بر قطع و وصل نمودن برق موتور اصلی ، وظیفه ی قطع و وصل نمودن مگنت ترمز را نیز به عهده دارند در ضمن باید اشاره نمود که توان قابل تحمل کنتاکتورها متناسب با توان مصرفی موتور اصلی میباشد. به عبارت دیگر از آنجایی که آسانسور یک سیستم استارت شونده، به طور مثال ۱۸۰ یا ۲۴۰ استارت بر ساعت است ، همچنین به دلیل ساختمان موتور سه فاز ، که در ابتدای هر استارت ۴ تا ۵ برابر جریان نامی خود را از شبکه دریافت میکند، کنتاکتورها در تابلوی کنترل آسانسور بیش از سیستم های صنعتی دیگر ، تحت فشار قرار میگرند، برای همین لازم است که در هنگام طراحی یک تابلو بیش از ۲ برابر توان موتور برای انتخاب آنها لحاظ میشود. به طور مثال یک موتور ۱۲ آمپری (۵/۵ کیلووات ) از یک کنتاکتور ۳۲ آمپری (۱۵ کیلووات ) استفاده میشود.
در این جا به بررسی مرحله ای عملکرد یک تابلوی کنترل آسانسور میپردازیم .
حال که با منطق عملکرد تابلوی کنترل آسانسور آشنا شدید به معرفی دو حالت کلی یک سیستم آسانسور ( نرمال و رویزیون آسانسور) میپردازیم.
یک آسانسور یا در حالت نرمال کار میکند و یا در حالت رویزیون. در حالت نرمال همانطور که از نامش بر می آید به ترتیب بنا به نوع سرویس دهی ، به شستیهای دخالت کابین و یا طبقات پاسخ میدهد .
در این حالت شستیهای جهت بالا و پایین که بر روی جعبه ی رویزیون (روی کابین یا روی تابلو کنترل) نصب شده اند، غیرفعال هستند. پس حالت نرمال یک اسانسور، برای تعمیرات و بازرسی نیست.
آسانسور برای بازرسی و تعمیرات ، باید در حالت رویزیون قرار بگیرد. به محض قرار دادن سیستم در این حالت ، کابین در هر جایی که باشد آنا توقف میکند، شستیهای احضار موجود در حافظه تابلوی کنترل آسانسور حذف میشود، ضمن این که شستی جدیدی را هم نمیپذیرد، آماده حرکت از طریق شستیهای بالا و پایین روی جعبه ی رویزیون یا روی تابلوی کنترل میشود.
این نکته مهم قابل ذکر دست که مسیر سری استپ در دو حالت نرمال و رویزیون از،بروز خطرات احتمالی فعال میباشد. پس با قطع شدن مسیر سری استپ چه در حالت نرمال و رویزیون کابین آنا توقف میکند.
یک تابلو کنترل آسانسور دارای دو دسته وظیفه ی اصلی و جانبی میباشد که در زیر به آنها اشاره شده است .
اینها وظایفی هستند که در صورت عدم انجام هر کدام از آنها، به طور کلی عملکرد تابلوی کنترل آسانسور دچار مشکل میشود.
حداقل دو روش کلی برای شناخت مکان کابین که جود دارد که هر کدام از آنها دارای ویژگی های خاص خود میباشند.