روش های تشخیص مکان کابین - روش قدیم

روش های تشخیص مکان کابین :

همواره یکی از قسمت های مهم کنترل آسانسور، تشخیص مکان کابین و توقف دقیق سر طبقه بوده و است که به شکل های متفاوتی امکان پذیر می باشد، هر چند که هم اکنون تعداد زیادی از این وسایل به طور کامل از یادها رفته است.

 

به طور کلی در دو دسته قرار می گیرند : 

1. روش های مقایسه ای یا ن

2. روش های مطلق 

 

در روش مقایسه ای عمل تشخیص مکان کابین به کمک یک یا چند موقعیت مبنا انجام می پذیرد. به عبارت دیگر به کمک حسگرهای مختلف، تفاوت فاصله بین مکان فعلی و یک موقعیت ثابت محاسبه شده، مکان هر لحظه سوژه (کابین) به دست می آید. 

به طور مثال در روش حسگرهای مغناطیسی روی کابین، پس از شناسایی مکان که در ابتدای کار انجام می شود، هر لحظه با شمارش پالس های دریافتی از چاه ، مکان کابین اصلاح می گردد. در این روش صحت عر عدد به صحت عدد به دست آمده قبلی بستگی دارد. 

 

در روش دوم  تشخیض مکان هر لحظه به کمک تعدادی موقعیت های ثابتدر طول مسیر حرکت کابین انجام می شود که در برخی از موارد این موقعیت ها محدود و در برخی نامحدود ( تعداد بسیار زیاد) می باشد. 

به طور مثال در روش لیمیت سوئیچ طبقات برای هر طبقه یک لیمیت سوئیچ د نظر گرفته می شود که در محل طبقه قرار گرفته، مربوط به همان یک طبقه است. در این روش اعداد به دست آمده استقلال داشته، در صورت بروز خطا، با خواندن عدد بعدی خطا حذف می شود. 

 

 

انواع روش های تشخیص مکان

ردیف	نوع روش	مطلق	مقایسه ای
1	انواع سلکتور
2	لیمیت سوئیچ و سوئیچ آدمکی
3	مگنت سوئیچ و حسگر مدادی
4	ماورای صوت
5	شفت انکودر
6	نوار

 

- در صورت نصب تجهیزات ردیف 3 بر روی کابین ، روش مقایسه ای و در صورت نصب بر روی کابین روش مطلق ایجاد می شود. 

 

 

- اهمیت توقف دقیق سر طبقه 

همواره در کنار روش های مختلف دوراندازی، توقف سر طبقه یا LEVELING از اهمیت زیادی برخوردار بوده است، زیرا پس از هر بار توقف کابین در  سر طبقه مسافرینیا بار داخل کابین شده، یا از آن خارج می شوند. 

درصورت بروز هر گونه مشکل، که از توقف دقیق کابیم در سر طبقه جلوگیری کند، این ورود و خروج دچار اختلال شده و موجب نارضایتی و در مواردی آسیب رسیدن به مسافرین یا بار خواهد شد.

 

 

روش های قدیمی 

 1. روش سلکتور رله ای :

از قدیمی ترین روش های تشخیص مکان کابین، سلکتور رله ای می باشد. 

در این روش به کمک پالش هایی که از یک حسگر (سوئیچ) نصب شده بر روی کابین (درحال حرکت در دو جهت) دریافت می شود، یک سلکتور به جرخش در می آِید و مکان کابین را در حاظه ی خود نگهداری می کند. این روش با خاموش و روشن شدن برق تابلوی کنترل، حافظه مکان کابین پاک نمی شود. قابل ذکر است در این روش اگر کابین در حالت خاموش بودن تابلوی کنترل، حرکت داده شود (در شزایظ نجات اضطراری) موقعیت خود را گم می کند. 

 

2. روش سلکتور ایستاده :

روش دیگر بدین ترتیب است که حرکت کابین توسط سیم بکسل و یا زنجیر به گیربکس کوچکی در موتورخانه منتقل شده، باعث به حرکت در آمدن یک محور عمودی می شود. این محور دارای دنده بوده، یک مهره بر روی آن قرار دارد که باعث چرخش در آمدن محور به سمت بالا و پایین حرکت می کند. 

بر روی مهره و همچنین بر روی بدنه این وسیله ، تعدادی کنتاکت قرار دارد که با به حرکت در آمدن مهره مزبور، به هم برخورد کرده، پالس هایی را برای تحریک تابلوی فرمان ایجاد می نماید. 

3. روش بادامکی

در این روش نیز مانند روش های قبلی، حرکت کابین توسط زنجیر به یک فلکه کوچک در موتورخانه منتقل شده، با چرخش فلکه یک محور طولانی در پشت تابلوی کنترل به چرخش در می آید. با به چرخش در آمدن محور، بادامک های متصل به آن چرخیده در نهایت میکروسوئیچ های طبقات را قطع و وصل می نماید. 

 

4. روش فلکه ای 

در این روش یک فلکه به قطر تقریبی 60 سانتی متر در موتورخانه نصب می شود. قسمت گردنده این فلکه توسط سیم بکسل یا زنجیر به کابین متصل شده حرکت کابین زا به آن منتقل می کند. در محیط این فلکه میکروسوئیچ های کوچکی نصب و بر روی قسمت متحرک فلکه بادامک های قابل تنظیم نصب میشود. 

 

شستی احضار - سیستم از راه دور

کاهش سیم طبقه :

همانطور که پیش تر اشاره شد به طور معمول از هر شسای طبقه تا تابلوی کنترل سیم کشی جداگانه ای انجام می پذیرد. تعداد این سیم ها قابل محاسبه است و به طور مثال تا n طبقه از جدول زیر به دست می آید : 

 

محاسبه تعداد سیم های طبقات

ردیف	نام	نام ترمینال تابلو	تعداد
1	مشترک نمراتور	+24	1
2	نمراتور	a,b,c,d,e,f,g,h	A
3	مشترک شستی	G22	1
4	برگشت شستی	Hn	n
		جمع	n + 10

 

 

این سیم کشی های متعدد که با افزایش تعداد طبقات ساختمان ( آسانسور ) به تعداد آن افزوده می شود ، موجب تراکم سیم کشی و دشواری خدمات در آینده میگردد. 

 

اما با به کار بردن سیستم کاهش سیم طبقه، تعداد سیم های ارتباطی برای همه شستی ها تا تابلوی کنترل به 4 عدد کاهش می یابد. به عبارت دیگر فقط 4 عدد  سیم، هم شستی ها به تابلوی کنترل متصل می شوند، هم سیگنال های دیگر مانند نمراتور درجه حرارت ، افت ولتاژ و ... به ترمینال های مربوطه در تابلو ارتباط می یابند.  این امر به کمک فناوری ارتباط سریال میسر می شود. 

 

سیستم احضار از راه دور :

در ساختمان هایی که افراد معلول جسمی رفت و آمد میکنند، این مشکل وجود دارد که پس از حضور آن ها مقابل درب آسانسور و فشار دادن شستی احضار ، کابین با تاخیر به دلیل عملکرد عادی آسانسور به آن طبقه می رسد و این مسئله موجب نارضایتی افراد معلول میگردد. برای حل این مشکل میتوان از یک شستی احضار از راه دور ، به طور مثال تا برد 30 سانتی متر استفاده نمود. 

 

بدین ترتیب فرد ممعلول پیش از رسیدن به درب آسانسور با فشار دادن شستی احضار از راه دور که در اختیار دارد کابین را احضار کرده، زمان توقف او در مقابل آسانسور به حداقل می رسد. 

با نگرشی به عملکرد شستی احضار از راه دور میتوان این سیستم را برای کاربردهای دیگر نیز تعمیم داد. به طور مثال در ساختمان هایی که توسط آسانسور، میزهای آزمایشگاهی، اسباب و اثاثیه مسافران و ... جابجا می شود، میاولن از یک سیستم احضار از راه دور به همراه شستی های DC , DO استفاده نمود. 

شستی های احضار

شستی احضار 

در هر  طبقه علاوه بر یک نمایشگر مکان کابین (نمراتور) یک شستی فشاری با کنتاکت باز (NO) برای احضار کابین به آن طبقه  در نظر گرفته شده است. ترمیال مشترک این شستی ها در همه طبقات به هم وصل شده سیم برگشت هر طبقه نیز با عبور از داکت هایی که در چاه برای همین منظور نصب شده اند. به ترمینال مربوطه با همان نام (C1,C2...H1,H2...) در تالوی کنترل نتصل می شود. به طور مثال سیم برگشتی از شستی طبقه 5 کابین، به ترمینال C5 تابلوی کنترل و سیم برگشتی از شستی طبقه 3 به ترمینال H3 متصل میگردد. 

طبق استاندارد فاصله نصب شستی های احضار از کف طبقه بین 90 تا 110 سانتی متر و در کابین بین 90 تا 140 سانتی نتر می باشد. 

انواع شستی احضار :

شستی ها معمولا از نوع کنتاکی و فشاری هستند، اما در برخی از موارد از انواع لمسی یا سایه ای هم استفاده می شود. در مدل سایه با نزدیک شدن انگشت به قسمتی از صفحه شستی دستر لازم صادر می شود. دو عدد لامپ یا LED به زنگ سبز و قرمز نیز در شستی وجود دارد که جهت حرکت کابین را نمایش می دهدو فرمان این لامپ های جهت از تابلوی کنترل صادر می شود. 

یکی از مشکلات آسانسورهای مرتفع، تعداد زیاد شستی های احضار آن در داخل کابین می باشد به طوری که اولا تعداد سیم های تراول کابل را افزایش داده که خود موجب افزایش قیمت ، وزن و دشواری در خدمات بعدی می شود. دوما بر روی تزئینات داخلی کابین نیز تاثیر منفی میگذارد. 

برای رفع مشکل نخست، میتوان از سیستم های کاهش سیم کابین استفاده نمود. برای برطرف نمودن مشکل دوم نیز می توان از صفحه کلید ماتریسی( تلفنی) و یا کارت های بدون تماس استفاده نمود.

در برخی از موارد نیز برای رفاه حال افراد نابینا یا کم بینا از علائم ویژه بر روی شستی های احضار استفاده میشود. در ضمن برای آن که فرد متوجه پذیرفتن شستی مربوطه یشود یک آلارم صوتی کوتاه پخش شده یا در  شستی یک لرزش کوچک به وجود می آید. 

مدار الکتریکی سری استپ : 

پس از آشنایی با تجهیزات سری استپ ، به بررسی مدار الکتریکی آن می پردازیم . لازم به یاد آوری است که بسته به نوع درب کابین تغییراتی در تعداد و نحوه سیم کشی تجهیزات در مدار سری استپ ایجاد می شود. 

- ترتیب بسته شدن کنتاکت ها در مدار سری استپ : 

عملکرد صحیح مدار سری استپ به گونه است که مرحله به مرحله برقرار می شود، به عبارت دیگر با تکمیل شدن هر مرحله از آن ، فیدبکی به تابلوی کنترل رسیده، مرحله بعدی با برقرار شدن مجموعه دیگری از کنتاکت ها آغاز میشود. این عملکرد مرحله ای به این دلیل است که در صورت تکمیل نشدن گروه نخست سری استپ، مرحله دوم نباید کامل نشود و همینطور تا آخر. 

در برخی تابلوهای کنترل مدار سری استپ از ترمینالی به نام G90 آغاز میشود. با تکمیل شدن قسمت عمومی سری استپ ترمینال TP4 برق دار شده نوبت به گروه دوم می رسد، با بسته شدن درب طبقه ای که کابین در آن حضور دارد، ترمینال 66 برق دار شده نوبت به بسته شدن درب کابین نی رسد، پس از بسته شدن درب کابین ، ترمینال 69 برق دار شده ، باید مگنت درب بازکن تحریک شود تا کنتاکت قفل ها هم تکمیل شده ، در پایان 68 برق به بوبین کنتاکتورهای اصلی تابلو کنترل برسد. 

 

- شرایط موازی نمودن تجهیزات سری استپ : 

طبق استاندارد، موازی نمودن تجهیزات با کنتاکت های سری استپ فقط در موارد زیر مجاز خواد بود : 

1. هم سطح سازی با درب باز Pre door opening : 

در برخی از موارد که کابین آسانسور بزرگ دارای درب تمام اتوماتیک و ساختمان پر تردد می باشد برای سهولت در پیاده شدن مسافران و کاهش زمان توقف درب پیش از توقف کامل کابین ، شروع به باز شدن می نماید، به طوری که هنگام توقف کابین در تراز طبقه درب به طور کامل باز شده است. اما همانطور که می دانیم با باز شدن درب کابین کنتاکت مربوط به آن قطع شده ، کابین به دلیل قطع شدن سری استپ می ایستد. برای  جلوگیری از توقف کابین در این شرایط، در ناحیه ای مشخص، کنتاکت درب کابین و طبقه مورد نظر پل شده و در نتیجه کابین میتواند با سرعت بسیار کم که مربوط به پیاده روی سر طبقه است با درب باز حرکت کند. طبق استاندارد حداکثر سرعت هم سطح سازی 80 سانتی متر بر ثاتیه است. 

2. هم سطح سازی مجدد با درب باز Releveling :

در برخی از موارد مانند کابین های سنگین باری و سیستم های هیدرولیک ، کابین پس از توقف کامل پس از گذشت زمان یا با پر و خالی شدن آن، از تراز طبقه خارج می شود. برای آن که دوباره به تراز طبقه برگردد لازم است تا کمی با درب باز حرکت نماید.پس لازم است تا کنتاکت درب کابین و آن طبقه پل شود. حداکثر سرعت هم سطح سازی مجدد 30 سانتی متر بر ثانیه است. 

3. عملکرد تخلیه و بارگیری Docking : 

در آسانسورهای باری برای آن که جابجایی بار آسان تر شود لازم است تا کف کابین هم تراز کف کامیون مربوطه شود، پس لازم است کابین محلی بین دو طبقه اعزام شده برای جابجاییی بار باید درب آن همچنان باز باشد. 

4. در آرودن از حالت قطع کن :

در موارد که کابین سنگین است پس از عمل کردن ترمز ایمنی، برای خارج ساختن آن از حالت ترمز، لازم است کابین با سرعت حداکثر 0/63 متر بر ثانیه به حرکت در  بیاید، اما به دلیل قطع شدن  سری استپ این کار میسر نیست، در ضمن به دلیل سنگینی کابین به کمک دست نیز نمی توان این کار را انجام داد. در این موارد به کمک کلیدهای ویژه که در جعبه هایی با درب قفل دار در دسترس تعمیرکاران قرار دار، بخشی از سری استپ پل شده  کابین به حرکت در می آید. 

سوئیچ های موجود در مدار سری استپ به طور مستقیم در مسیر بوبین کنتاکتورهای اصلی تابلوی کنترل قرار گرفته اند و در صورتی که یکی از سوئیچ ها قطع شود، در پی آن موتور اصلی آسانسور از حرکت باز می ایستد. اجرای مدار سری استپ، به دو روش مستقیم و غیر مستقیم امکان پذیر می باشد. 

کنتاکت دو شاخه درب کابین :

- برای اطمینان از بسته بودن درب کابین هنگام حرکت این کنتاکت بر روی آن قرار می گیرد. این کنتاکت نباید از نوع میکروسوئیچی باشد بلکه باید به صورت دو قطعه جدا شونده از هم ساخته شده باشد. 

کنتاکت قفل درب طبقات :

این بخش یکی از مهمترین قسمت های سری استپ بوده، برور حوادث زیادی صنعت آسانسور به دلیل درست عمل نکردن این قسمت می باشدو

- برای اطمینان از باز نشدن درب طبقات یک قفل بر روی هر درب وجود دارد و برای اطمینان از عملکرد صحیحی این قفل ها در هر کدام یک کنتاکت قرار گرفته است. 

- این قفل ها توسط وسیله ای به نام کمان درب باز کن تحریک می شود. 

یک زبانه کوچک در بالای زبانه اصلی بر روی قفل وجود دارد. این زبانه کوچک باعث می شود قفل هنگامی عمل کند که درب لولایی طبقه بسته شده باشد. در واقع با عمل نمودن زبانه دوم ، کنتاکت داخل قفل عمل کرده ، سری استپ کامل می شود. 

درب های مختلفی در صنعت آسانسور مورد استفاده قرار می گیرند که هر یک به نوبه خود دارای کنتاکت های لازم برای قرارگیری در مدار سری استپ هستند. این کنتاکت های گوناگون موجب تنوع در مدارات سری استپ شده، ویژگی های خاص خود را به همراه دارند. 

نکات مهم استاندارد درباره قفل و کنتاکت آن : 

1. تا هنگامی که زبانه قفل حداقل 7mm درگیر نشده باشد، کنتاکت آن برقرار نمی شود. 

2. باید محل کنتاکت شفاف بوده، از خارج قفل قابل دیدن باشد. 

کنتاکت دو شاخه درب طبقات :

تک تک درب طبقات دارای کنتاکتی برای قرار گرفتن در مسیری سری استپ هستند. 

- برای آن که کابین اجازه حرکت را دریافت کند لازم است که همه درب ها بسته باشند. 

- به دلیل عدم رعایت نکات ایمنی و با پل نمودن کنتاکت دو شاخ درب طبقات امکان برخورد کابین با سر نصاب افزایش می یابد. به این ترتیب که پس از پل کردن کنتاکت درب ، امکان دارد کابین در اثر اعمال شستی جدیدی از بالا به پایین به حرکت در آدمه تجهیزات زیرین کابین به سر نصاب برخرود کند. 

درباره ی کنتاکت دو شاخ درب های لولایی طبقات به موارد زیر توجه کنید : 

1. طبق استاندارد، ولتاژ سری استپ و IP کنتاکت ها تعریف شده است. 

2. گاه به دلیل کثیف شدن کنتاکت های دو شاخ درب های لولایی سری استپ قطع می شود. 

3. نصب صحیح کنتاکت دو شاخ درب های لولایی بسیار مهم می باشد. 

4. پشت کنتاکت دو شاخ ، یک فنر نصب می شود تا در حین حرکت کابین در صورتی که درب طبقه ای تکان داده شد، موجب توقف آن نگردد. 

کنتاکت پاراشوت کابین : 

- بر روی تجهیزات پاراشوت کابین ، یک کنتاکت قرار دارد که در صورت عملکرد سیستم ترمز اضطراری حتی بدون افزایش سرعت کابین این کنتاکت میتواند قطع شود. 

به عبارت دیگر گاهی امکان دارد به دلیل تنظیم نبودن فاصله به طور ناگهانی پاراشوت ها با ریا درگیر شده ، کابین قفل شود. برای جلوگیری از زیر بار ماندن موتور ، کنتاکت پاراشوت روی کابین در نظر گرفته شده است. با قفل شدن فلکه گاورنر داخل موتورخانه سیم بکسل مربوطه کشیده شده، اهرم پاراشوت ریلی کابین نیز تحریک می شود، با حرکت کردن اهرم پاراشوت ، پایه متحرکی به میکروسوئیچ کلید قارچی نصب شده روی کابین برخورد کرده آن را قطع می کند، در نتیجه سری استپ قطع شده کابین از حرکت می ایستد. 

استپ قارچی روی کابین :

- بر روی بدنه جعبه رویزیون روی کابین، یک کلید قارچی قفل شو با کنتاکت NC وجود دارد که هنگام حضور سرویسکار بر روی کابین ، مورد استفاده قرار می گیرد.

  

به طوری که با فشار دادن آن ، مدار سری استپ قطع شده ، برای بازگشت به حالت عادی لازم است چرخانده شود. عملکرد این کلید بسیار مهم است بنابراین باید از انواع با کیفیت تهیه شود تا در هنگام کار در اثر ضربه قسمت انتهایی آن جدا نگردد چرا که در این صورت به حالت عادی برگشته سری استپ وصل شده، احتمال خطر حرکت کابین به وجود می آید. 

البته عملکرد این استپ قارچی تنها در شرایط رویزیون نیست، بلکه در حالت نرمال نیز با فشار دادن آن سری استپ قطع شده، کابین از حرکت می ایستد. 

طبق استاندارد EN81 حداکثر فاصله کلید استپ تا درب طبقه نباید بیشتر از یک کتر بیشتر باشد، در کابین های بزرگ مانند تخت برها با دو درب طونلی ، باید از دو کلید استپ قارچی استفاده نمود. همچنین برای افزایش ضریب ایمنی عملکرد رویزیون یک شستی فشاری با نام RUN مورد استفاده قرار می گیرد. وظیفه ی این شستی آن است که همزمان با فشار دادن شستی های جهت روی جعبه رویزیون باید این شستی هم فشار داده شود تا حرکت رخ دهد. در صورت چسبیدن شستی های جهت در حالت رویزیون با قطع شدن شستی RUN ، کابین از حرکت ایستاده ضریب ایمنی افزایش می یابد. 

- استپ داخل کابین 

طبق استاندارد فعلی این کلید فقط در کابین های با درب ساده می باشد. اما در گذشته در تمامی کابین ها مورد استفاده قرار می گرفت. 

لیمیت سوئیچ قطع کن (شالتر) بالا و پایین : 

- مسیر حرکت کابین از دو جهت بالا و پایین با سوئیچ هایی محدود شده است این لیمیت سوئیچ ها که در مدار سری استپ قرار دارند دارای کنتاکت های بسته NC هستند و با برخورد کابین به آن ها باز میشوند. کنتاکت های داخل این لیمیت سوئیچ ها باید با نیروی مکانیکی از هم جدا شوند و فنر کمکی به باز  شدن آن نکند. 

نکته مهم : کابین در حرکت عادی ، هرگز به این سوئیچ ها برخورد نکرده در شرایطی که به هر دلیلی از تراز ( Level) بالاترین یا پایین ترین طبقه خارج شود با برخورد به این سوئیچ ها مدار سری استپ قطع شده کابین از حرکت می ایستد و سیستم از سرویس دهی خارجی می شود، برای بازگشت به حالت عادی لازم است مدار سری استپ مربوطه ( پیش از TP4) پل شود ، سپس در حالت رویزیون با احتیاط به حرکت دادن کابین پرداخت. 

باید توجه داشت که فشار مستقیم بر روی کنتاکتورهای جهت و سرعت اشتباه و خطرناک می باشد در ضمن در تابلوهای مجهز به کنترل سرعت این کار به این روش غیر ممکن است. 

- جنس قسمتی که کابین با آن برخورد می کند باید از نوع انعطاف ناپذیر باشد تا در عملکرد ان تاخیر ایجاد نکند. استفاده از هر نوع سوئیچ مگنتی در این مورد مجاز نمی باشد.

سوئیچ های جانبی دیگر عبارتند از : لیمیت سوئیچ های شناسایی پایین و بالا CA1 , CAN که در پایین ترین و بالاترین طبقه نصب می شوند و وطیفه شناسایی اولیه مکان کابین را به عهده دارند، لیمیت سوئیچ های دورانداز اجباری CB1 , CBN که پس از لیمیت سوئیچ های CA1 , CAN در پایین و بالای چاه قرار گرفته ، وظیفه دوراندازی اجباری در پایین ترین و بالاترین طبقه را به عهده دارند. 

لیمیت سوئیچ ها CB1 , CBN در استاندارد EN81 در شرایط خاص ( کوتاه بودن بافر ته چاه ) توصیه شده و اجباری نمی باشد ولی در حال حاضر  با توجه به استقبال جامعه محترم نصاب ها ، به عنوان یک ایمنی مضاعف همچنان استفاده می شود.