این بحث همواره برای طراحان و معماران ساختمان ها مطرح بوده است که آیا در هنگام بروز آتش سوزی در ساختمان امکان استفاده از آسانسورها برای کمک به تخلیه ساکنین به خصوص افراد ناتوان و سالمند که توانایی استفاده از پله های فرار و خروج از ساختمان ندارند، وجود دارد یا خیر؟
با پیشرفت و توسعه ی آسانسور و به خصوص سیستم های کنترل در آنها استانداردهای کارکرد ایمنی آسانسورها که قبلا با استفاده از آسانسورها در آتش سوزی مخالف بودند را نیز با پیش بینی تمهیداتی در آسانسور و ساختمان مجاب کرده و استفاده از آسانسورها را در این مواقع منتفی نمیدانند و حتی در نصب آسانسور آتشنشان را در ساختمان های بلند برای نجات ساکنین و کمک به تخلیه آنها به محلی امن که قبلا پیش بینی شده است را اجباری میدانند.
همچنین آسانسورهای آتشنشان لابد بتوانند تجهیزات و مامورین آتشنشان را به طبقه ای که در آن آتش سوزی صورت گرفته منتقل نمایند.
امروزه اکثر استانداردهای معتبر آسانسوری بر این نظر هستند که تخلیه ی افراد توسط آسانسورهای آتشنشان شامل کلیه ی افراد ساکن ساختمان بوده که افراد مسن، ناتوان و معلولین حرکتی حبس شده در طبقات از اولویت بیشتری برخوردار هستند.
طبق استاندارد BS5588 به هنگام بروز آتش سوزی در طبقات ساختمان، کلیه ی آسانسورها با فرمانی که از مرکز کنترل اطفاء حریق و حسگر های موجود در ساختمان به تابلوهای فرمان آسانسورها صادر میگردد، در نزدیک ترین طبقه توقف کرده، پس از تخلیه مسافرین، آسانسورها خاموش میشوند.
قابل توجه اینکه آسانسورها از طریق سیستم های کنترل، طبقه ای که در آن آتش سوزی صورت گرفته را تشخیص داده، در آن طبقه متوقف نمیشوند.
طبق فرمان تابلوی کنترل، آسانسور آتش نشان به طور اتوماتیک به طبقه ی همکف (طبقه اصلی) مراجعه نموده، آماده سرویس دهی به مامورین آتشنشان میشود.
در این مرحله کلیه ی شستی های احضار طبقات از سرویس دهی خارج گردیده، کلیه ی فرامین آسانسور از داخل کابین تخت اختیار مامور آتشنشان قرار می برد و به طور دستی توسط مامورین آتشنشان آسانسور به طبقه ای که در آن احتمال خطر آتش سوزی وجود دارد مراجعه کرده، جهت تخلیه به فضای امن به کمک افراد ناتوان و یا معلول حرکتی میشتابد.
حداقل ابعاد آسانسور آتشنشان که بتواند معلولین که تنها با ویلچر قادر به جابجا شدت را دارند نیز تخلیه نماید، مطابق استاندارد EN81 آسانسور به طرفیت ۸ نفره با کابینی به عمق ۱۴۰ سانتی متر و عرض ۱۱۰ سانتی متر و حداقل عرض درب ورودی ۸۰ سانتی متر میباشد.
جهت دسترسی راحت تر به شستی های داخل کابین حتی برای معلولین روی صندلی چرخدار، ارتفاع پایین ترین شستی ها از کف کابین ۹۰ سانتی متر و بالاترین آن ۱۴۰ سانتی متر و فاصله ی افقی شستی ها از درب کابین ۴۰ سانتی متر میباشد.
باید حداقل فضای جلو درب ورودی آسانسور در طبقات و طبقه ی همکف جهت امکان چرخیدن صندلی چرخدار و تعییر جهت آن به ابعاد ۱/۵×۱/۵ متر در نظر گرفته شود.
مطابق با استاندارد BS5588 ساختمان های بلند به ارتفاع ۱۸ متر و یا به عمق ۱۰ متر سطح پیاده رو به تنهایی و یا ترکیبی از این دو ارتفاع، نیاز به آسانسور آتشنشان دارند.
برای جلوگیری از نفوذ دود به داخل مجموعه ی چاه و سطح فصای انتطار آسانسور آتشنشان باید داخل چاه آسانسور، پله های فرار و قضای انتظار مسافر در طبقات تحت فشار هوا بوده، این فشار مثبت ایجاد شده باید به گونه ای باشد که اختلاف فشاری بین محل انتظار ورودی و داخل چاه آسانسور ایجاد نگردد.
به هنگام بروز خطر، آگهی ساکنین و نحوه تخلیه در کاهش موت زمان آن تاثیر گذار بوده، نه تنها هشدار دهنده های تصویری و نوشتاری ور هدایت مردم در هنگام تخلیه ساختمان موثر خواهند بود.
در ساختمان ها جهت اعلم حریق از حسگرهایی که به دود و آنش حساس هستند مورد استفاده قرار میگیرد. این حسگر ها در موتورخانه آسانسور، انتهای چاه و در طبقات به فاصله ی ۱/۵ متری از درب ورودی آسانسور نیز پیش بینی میگردد که در صورت آتش سوزی فرامین لازم به سیستم کنترل آتش نشانی و از آنجا به آسانسور منتقل شود.