کنتاکت دو شاخه درب طبقات :

تک تک درب طبقات دارای کنتاکتی برای قرار گرفتن در مسیری سری استپ هستند. 

- برای آن که کابین اجازه حرکت را دریافت کند لازم است که همه درب ها بسته باشند. 

- به دلیل عدم رعایت نکات ایمنی و با پل نمودن کنتاکت دو شاخ درب طبقات امکان برخورد کابین با سر نصاب افزایش می یابد. به این ترتیب که پس از پل کردن کنتاکت درب ، امکان دارد کابین در اثر اعمال شستی جدیدی از بالا به پایین به حرکت در آدمه تجهیزات زیرین کابین به سر نصاب برخرود کند. 

درباره ی کنتاکت دو شاخ درب های لولایی طبقات به موارد زیر توجه کنید : 

1. طبق استاندارد، ولتاژ سری استپ و IP کنتاکت ها تعریف شده است. 

2. گاه به دلیل کثیف شدن کنتاکت های دو شاخ درب های لولایی سری استپ قطع می شود. 

3. نصب صحیح کنتاکت دو شاخ درب های لولایی بسیار مهم می باشد. 

4. پشت کنتاکت دو شاخ ، یک فنر نصب می شود تا در حین حرکت کابین در صورتی که درب طبقه ای تکان داده شد، موجب توقف آن نگردد. 

کنتاکت پاراشوت کابین : 

- بر روی تجهیزات پاراشوت کابین ، یک کنتاکت قرار دارد که در صورت عملکرد سیستم ترمز اضطراری حتی بدون افزایش سرعت کابین این کنتاکت میتواند قطع شود. 

به عبارت دیگر گاهی امکان دارد به دلیل تنظیم نبودن فاصله به طور ناگهانی پاراشوت ها با ریا درگیر شده ، کابین قفل شود. برای جلوگیری از زیر بار ماندن موتور ، کنتاکت پاراشوت روی کابین در نظر گرفته شده است. با قفل شدن فلکه گاورنر داخل موتورخانه سیم بکسل مربوطه کشیده شده، اهرم پاراشوت ریلی کابین نیز تحریک می شود، با حرکت کردن اهرم پاراشوت ، پایه متحرکی به میکروسوئیچ کلید قارچی نصب شده روی کابین برخورد کرده آن را قطع می کند، در نتیجه سری استپ قطع شده کابین از حرکت می ایستد. 

استپ قارچی روی کابین :

- بر روی بدنه جعبه رویزیون روی کابین، یک کلید قارچی قفل شو با کنتاکت NC وجود دارد که هنگام حضور سرویسکار بر روی کابین ، مورد استفاده قرار می گیرد.

  

به طوری که با فشار دادن آن ، مدار سری استپ قطع شده ، برای بازگشت به حالت عادی لازم است چرخانده شود. عملکرد این کلید بسیار مهم است بنابراین باید از انواع با کیفیت تهیه شود تا در هنگام کار در اثر ضربه قسمت انتهایی آن جدا نگردد چرا که در این صورت به حالت عادی برگشته سری استپ وصل شده، احتمال خطر حرکت کابین به وجود می آید. 

البته عملکرد این استپ قارچی تنها در شرایط رویزیون نیست، بلکه در حالت نرمال نیز با فشار دادن آن سری استپ قطع شده، کابین از حرکت می ایستد. 

طبق استاندارد EN81 حداکثر فاصله کلید استپ تا درب طبقه نباید بیشتر از یک کتر بیشتر باشد، در کابین های بزرگ مانند تخت برها با دو درب طونلی ، باید از دو کلید استپ قارچی استفاده نمود. همچنین برای افزایش ضریب ایمنی عملکرد رویزیون یک شستی فشاری با نام RUN مورد استفاده قرار می گیرد. وظیفه ی این شستی آن است که همزمان با فشار دادن شستی های جهت روی جعبه رویزیون باید این شستی هم فشار داده شود تا حرکت رخ دهد. در صورت چسبیدن شستی های جهت در حالت رویزیون با قطع شدن شستی RUN ، کابین از حرکت ایستاده ضریب ایمنی افزایش می یابد. 

- استپ داخل کابین 

طبق استاندارد فعلی این کلید فقط در کابین های با درب ساده می باشد. اما در گذشته در تمامی کابین ها مورد استفاده قرار می گرفت. 

لیمیت سوئیچ قطع کن (شالتر) بالا و پایین : 

- مسیر حرکت کابین از دو جهت بالا و پایین با سوئیچ هایی محدود شده است این لیمیت سوئیچ ها که در مدار سری استپ قرار دارند دارای کنتاکت های بسته NC هستند و با برخورد کابین به آن ها باز میشوند. کنتاکت های داخل این لیمیت سوئیچ ها باید با نیروی مکانیکی از هم جدا شوند و فنر کمکی به باز  شدن آن نکند. 

نکته مهم : کابین در حرکت عادی ، هرگز به این سوئیچ ها برخورد نکرده در شرایطی که به هر دلیلی از تراز ( Level) بالاترین یا پایین ترین طبقه خارج شود با برخورد به این سوئیچ ها مدار سری استپ قطع شده کابین از حرکت می ایستد و سیستم از سرویس دهی خارجی می شود، برای بازگشت به حالت عادی لازم است مدار سری استپ مربوطه ( پیش از TP4) پل شود ، سپس در حالت رویزیون با احتیاط به حرکت دادن کابین پرداخت. 

باید توجه داشت که فشار مستقیم بر روی کنتاکتورهای جهت و سرعت اشتباه و خطرناک می باشد در ضمن در تابلوهای مجهز به کنترل سرعت این کار به این روش غیر ممکن است. 

- جنس قسمتی که کابین با آن برخورد می کند باید از نوع انعطاف ناپذیر باشد تا در عملکرد ان تاخیر ایجاد نکند. استفاده از هر نوع سوئیچ مگنتی در این مورد مجاز نمی باشد.

سوئیچ های جانبی دیگر عبارتند از : لیمیت سوئیچ های شناسایی پایین و بالا CA1 , CAN که در پایین ترین و بالاترین طبقه نصب می شوند و وطیفه شناسایی اولیه مکان کابین را به عهده دارند، لیمیت سوئیچ های دورانداز اجباری CB1 , CBN که پس از لیمیت سوئیچ های CA1 , CAN در پایین و بالای چاه قرار گرفته ، وظیفه دوراندازی اجباری در پایین ترین و بالاترین طبقه را به عهده دارند. 

لیمیت سوئیچ ها CB1 , CBN در استاندارد EN81 در شرایط خاص ( کوتاه بودن بافر ته چاه ) توصیه شده و اجباری نمی باشد ولی در حال حاضر  با توجه به استقبال جامعه محترم نصاب ها ، به عنوان یک ایمنی مضاعف همچنان استفاده می شود. 

 

کنتاکت گاورنر

توضیحات استاندارد درباره کنتاکت گاورنر :

طبق بند 9-9-11-1 گاورنر یا وسیله دیگری باید توسط یک وسیله برقی مطابق بند 24-2-3 سیستم محرکه آسانسور را پیش از این که به سرعت عملکرد گاورنر ( درجهت بالا یا پایین ) برسد متوقف نماید.  

توضیح : با توجه به این که گاورنر در سرعت 1/5 سرعت نامی عمل می کند. این وسیله الکتریکی باید پیش از رسیدن به این سرعت باعث متوقف شدن آسانسور شود. به همین منظور کنتاکت الکتریکی گاورنر در سرعت 1/10 سرعت نامی عمل می کند.

- گاورنرهای دو طرفه : 

علاوه بر گاورنرهای یک طرفه که فقط در صورت افزایش سرعت کابین به سمت پایین عمل می کنند، گاورنرهای دو طرفه در دو جهت بالا و پایین عمل خواهند کرد. در صورت استفاده از گاورنر دو طرفه باید توجه داشت که که کنتاکت مربوطه در صورت عملکرد سیستم ترمز اضطراری در هر دو جهت امکان قطع شدن را داشته باشد که گاهی برای این منظور از دو کنتاکت مجزا استفاده می شود. 

یاد آوری : در صورتی که وزنه تعادل نیز دارای سیستم ترمز ایمنی (پاراشوت) باشد کنتاکت آن نیز باید در مدار سری استپ قرار گیرد. 

سری استپ چیست؟ 

سری استپ مهمترین مدار موجود در مجموعه مدارات الکتریکی یک آسانسور می باشد چرا که عملکرد صحیح آن ، ایمنی حرکت را برای مسافران و بار تضمین می نماید. این مدار همانطور که از نامش بر می آید از تعدادی کنتاکت سری شده باهم تشکیل شده است که از بالا ترین تا پایین ترین نقطه چاه به شرح زیر نصب می شود : 

 

تجهیزات سری استپ

 

ردیف	نام	محل قرارگیری	بازگشت به حالت عادی
1	کنتاکت فلکه گاورنر موتورخانه	موتورخانه	دستی
2	حد یا قطع کن بالا	چاه	دستی
3	حد یا قطع کن پایین	چاه	دستی
4	استپ قارچی	روی کابین	دستی
5	استپ داخل کابین	داخل کابین	دستی
6	کنتاکت پاراشوت	زیر یا روی کابین	دستی
7	کنتاکت پاخور	کف کابین	اتوماتیک
8	کنتاکت دو شاخه درب طبقه	درب طبقات	اتوماتیک
9	کنتاکت قفل	درب طبقات	اتوماتیک
10	کنتاکت دو شاخه درب کابین	درب کابین	اتوماتیک
11	استپ قارچی	چاهک	دستی
12	کنتاکت فلکه گاورنر ته چاه	چاهک	دستی
13	کنتاکت فتوسل	داخل کابین	اتوماتیک
14	کنتاکت رله کنترل بار	تابلوی کنترل	دستی
15	کنتاکت میکروسوئیچ ضربه گیر	چاهک	دستی
16	کنتاکت میکروسوئیچ کشش سیم بکسل جبران	چاهک	دستی
17	کنتاکت میکروسوئیچ دریچه اضطراری موتورخانه و کابین	روی کابین - بالای چاه	دستی

 

توجه به این نکته بسیار مهم است که همواره مدار سری استپ دارای فقط یک نقطه ابتدایی و فقط یک نقطه انتهایی می باشد، به عبارت دیگر باید فقط یک مسیر (آن هم به صورت سری) در تمام مدار سری استپ وجود داشته باشد.

به جز موارد خاص هرگونه مسیر موازی در این مدار کاملا اشتباه بوده ، خارج از استاندارد می باشد. همانطور که در شکل زیر مشاهد می کنید از نقطه شروع سری استپ ترمینال G90 تا پایان ترمینال 68 یک مسیر سری وجود دارد که موجب می شود با قطع شدن یکی از کنتاکت ها در مسیر ، ترمینال انتهایی بدون برق شود. 

آسانسورهای خاص - آسانسور شیب دار

آسانسور شیب دار :

آسانسورهای شیب دار سال های طولانی است که برای دسترسی به آپارتمان ها و ساختمان ها، هتل ها و در سواحل کنار تپه ها و غیره مورد استفاده قرار می گیرند. انواع قدیمی آنها زیر مجموعه استانداردهای تراموا و قطارها اجرا شده و مورد استفاده قرار گرفتند. اما امروزه با وجود استفاده از قطعات آسانسور کماکان تحت کد های فوق اجرا می شوند. 

آسانسور شیب دار که دارای یک موتور الکتریکی است بر اساس آسانسور کششی با وزنه تعادل و یه به صورت کشش مثبت در طبقات تعریف شده کار می کند. این آسانسورها دارای کابین حمل بار است که توسط سیم بکسل یا زنجیر کشیده می شود و از طریق ریل های راهنما در مسیر شیب دار تحت زاویه 15 تا 75 درجه نسبت به خط قائم و بدون محدودیت طول مسیر حرکت میکند. آسانسورهای شیب دار جدید باید بر اساس استاندارد EN81-1 , EN81-22 نصب و اجرا گردند. 

در شکل زیر یک نمونه از این آسانسور را مشاهده می کنید. 

سرعت این آسانسورها معمولا تا 2/5 متر بر ثانیه است ولی در ححالت های خاص میتواند تا 4 متر بر ثانیه نیز افزایش یابد. در همه ی این سرعت ها عامل شتاب تند شونده و کند شونده به خصوص هنگام عمل کردن ترمز اضطراری باید به گونه ای باشد که ششتاب افقی وارده بر مسافر حداقل خطر سقوط احتمالی را داشته باشد. ظرفیت کابین معمولا در سرعا 1 متر بر ثانیه بین 4 تا 100 نفر را میتواند جابجا کند و ظرفیت های تا 40 نفر سرعت 4 متر بر ثانیه نیر می رسد. 

امروزه با به کارگیری سیستم کنترل دور و فن آوریهای الکترونیکی در تابلوهای برق امکان کنترل سرعت و نرمی حرکت و تغییرات شتاب و توقف مهیا است. در مسیر طولانی از آسانسور  شیب دار در کنار پله برقی نصب می گردد تا اشخاصی که نمیتوانند از پله برقی استفاده کنند و یا برای حمل ویلچرهای معلول از آنها بهره برداری گردد. معمولا در این مورد سرعت آنها کمتر از سرعت پله برقی است تا مسافرین احساس ناراحتی نکنند. 

آسانسورهای باری : 

آسانسور باری یا سرویس تنها برای جابجایی بار طراحی میگردد و ابعاد کابین آن به گونه است که مانع از ورود افراد به داخل می شود. طراحی این آسانسور بر اساس استاندارد EN81-3 است که توانایی سرویس دهی خوب و ایمنی لازم را باید داشته باشد. این نوع آسانسور به دلیل پایین بودن ظرفیت و به کارگیری از آن به عنوان باربر ارزان قیمت تر است. 

عمدتا از این آسانسور جهت انتقال کتابها و جابجایی مواد غذایی و نوشیدنی ها ، پول ، رخت های چرکی و تمیز ، بسته های پستی ، وسایل استریلی، ظروف کثیف ، آشغال ها . غیره در فضاهایی مانند ورزشگاه ها ، کتابخانه ها ، بیمارستان ها ، هتل ها ، استرحت گاه ها استفاده میکنند. 

* ابعاد مطابق با استاندارد EN81-3 عبارتست از : 

- حداکثر سطح کف کابین 1 متر مربع 

- عمق کابین 1 متر 

- ارتفاع کابین 1/2 متر 

ابعاد فوق را میتوان در موارد خاصی تا 10 سانتی متر تغییر داد. 

ارتفاع کابین نسبت به ابعاد کابین و قفسه ها که در محل نصب شده و ثابت هستند ممکن است زیاد باشد و لذا باید هماهنگی لازم با ابعاد آنها قبل از اجرا بالابر صورت پذیر. ظرفیت کابین با توجه به مقدار سطح مفید آن تعیین میگردد. طبق استاندارد EN81-3 حداکثر  ظرفیت کابین 300 کیلوگرم می باشد. 

از طرفی ابعاد کابین آسانسور بالابر بر اساس ابعاد وسایلی که حمل میگردند نیز تعیین می شوند. در صورتی که کابین فاقد درب باشد باید سیستم های ایمنی لازم را در بالابر در نظر گرفته شود تا در حین حرکت و کج شدن بار از برخورد به دیوار چاه ممانعت کند. 

در بالابرهایی که درب کابین . طبقه پیش بینی می گردد لازم است امکان ورود و خروج بار ار آن بررسی و کنترل شود تا بهره برداری اشکالی بروز نکند. در شکل زیر نمونه ای از آسانسور  باری را میبینید. 

درب این آسانسورها میتواند از نوع لولایی  افقی باز شو یا گیوتنی عمود باز شو باشد.  در آسانسورهای باری که درب آن در ارتفاع . بالاتر از کف طبقه نصب میشود از نوع گیوتنی یا لولایی است. در آسانسورهای باری که برای عبور چرخ دستی حمل بار در نظر گرفته شده باشد درب ها عموما از نیمه اتوماتیک یا گیوتنی هستند. مکانیزمی که درب را جابجا میکند میتواند به صورت دستی یا تمام اتوماتیک باشد که نوع اتوماتیک آن گران تر خواهد بود. 

آسانسورهای باری که برای حمل غذا و  یا وسابل تمیز و استریل به کار می رود باید کاملا قابل شستشو باشند. 

مکانیزم محرکه این آسانسور میتواند : کششی ، مثبت (وینچی) باشد. 

مناسب ترین موقعیت برای نصب موتور الکتریکی ، انتهای چاه است. 

سرعت این آسانسورهای باری 0/2 تا 0/15 متر بر ثانیه است. متناسب یا طول مسیر حرکت و یا موارد خاص میتواند سرعت 1 متر بر ثانیه برسد. 

عموما آسانسورهای باری دارای یک مجموعه آهن کشی در داخل چاه هستند که کلیه بارهای وارده را تحمل می کنند.

* ابعاد این چاه طبق روش و اندازه های پیشنهادی زیر به دست می آید : 

- عرض چاه : عرض کابین به اضافه 50 سانتی متر 

- عمق چاه : عرض کابین به اضافه 30 سانتی متر 

ارتفاع بالاسری 50 تا 100 سانتی متر بیشتر از کابین است که این مقدار باید جهت نصب موتور ، فلکه ها و فضای سرویس کافی باشد.  عمق چاهک آسانسورهای باری بین 15 تا 100 سانتی متر است که بسته به نوع درب (گیوتنی یا لولایی) خواهد بود. 

تابلو کنترل این آسانسور در صورت کافی نبودن فضای موتورخانه و بالای کابین در انتهای چاه نصب نشده و باید محل مناسبی در نزدیکی چاه آسانسور جهت نصب پیش بینی شود. برای دسترسی به موتورخانه و موتور الکتریکی باید دریچه ای حداقل 60 در 60 سانتی متر در بالای درب ورودی کابین در آخرین طبقه پیش بینی گردد. 

انواع بالابر پلکانی 

بالابر پلکانی به 3 دسته تقسیم می شوند : 

1. بالابر پلکانی ویلچربر 

2. بالابر پلکانی صندلی دار 

3. بالابر پلکانی ایستاده بر 

طبق استاندارد EN81-40 بالابر پلکانی صرفا برای جابجایی افراد معلول و ناتوان جسمی و حرکتی در ساختمان مسکونی مورد استفاده قرار میگیرد و طبق استاندارد نصب و بهره برداری از آن در فضاهای عمومی مجاز نیست. 

بالابر پلکانی به موازات عرض پله ها و در حاشیه ی نرده کنار پلکان نصب می شود. 

مطابق استاندارد در صورت پایان پله ها و شروع پله های ثابت طبقات بالا باید بالابر پلکانی نیز به اتهای مسیر خود برسد و در صورت ادامه ی حرکت، معلول از بالابر پلکانی بعدی مجداا استفاده نماید و لذا ادامه ی حرکت افقی این بالابر در بین طبقات مجاز نیست. 

در محل ورود به بالابر پلکانی و خروج از آن فضای کافی حداقل 1/5 متر باید در ساختمان در نظر گرفته شود. بنابراین باید بالابر در محلی نصب شود که مانع عبور و مرور ساکنین ساختمان از طریق پلکان نشود. طبق استاندارد حداکثر سرعت بالابر پلکانی 0/15 متر بر ثانیه است و باید امکان کنترل سرعت توقف و شروع به حرکت آن توسط فرد کاربر نیز از روی آن وجود داشته باشد. 

1-1 . بالابر پلکانی ویلچربر : 

این نوع بالابر را در شکل زیر میبینید. این نوع بالابر در صورتی که در محل های عمومی نصب شوند به عرض 90 سانتی متر و به عمق 125 سانتی متر و در ساختمان های مسکونی شخصی عرض آن کاهش می یابد. در موقعیت نصب آن باید دقت کافی به عمل آید. حداقل مقدار ظرفیت آن 250 کیلوگرم در مربع است و حداکثر آن 350 کیلوگرم و در صورتی که ویلچر موتوری مورد استفاده قرار گیرد طبق استاندارد EN1284 حداقل 300 کیلوگرم برسد. 

1-2 . بالابر پلکانی صندلی دار : 

حداقل ظرفیت صندلی در این بالابر برای استفاده ی یک نفر از آن به صورت نشسته 115 کیلوگرم است. در شکل زیر نمونه ای از آن را مشاهده می کنید. این وسیله تنها برای استفاده در فضای شخصی مناسب است. 

البته بالابر پلکانی صندلی دار در فضاهای بیمارستانی ، خانه سالمندان و خانه های توان بخشی مورد استفاده قرار می گیرد. حداکثر سرعت آن 0/15 متر بر ثانیه و شامل ترمز ، کمربند ایمنی ، صندلی گردان ، دستگیره و کنترل کننده سرعت است. مقدار شیب ریل های هادی آن معمولا بین 22 تا 50 درجه و حداکثر طول مسیر حرکت آن 20 متر است. 

در شکل زیر نمونه ای از این بابابر پلکانی صندلی دار را مشاهده می کنید. 

1-3 : بالابر پلکانی ایستاده بر : 

سطح بالابر پلکانی ایستاده بر حداکثر برای مورد استفاده ی یک نفر در نظر گرفته می شود و ظرفیت آن از 115 کیلوگرم نباید کمتر باشد. ابعاد سطح آن محل ایستادن بر روی آن 32/5 سانتی نتر در 35 سانتی نتر است. در شکل زیر نمونه ای از آن را مشاهده میکنید. این بالابر صرفا مناسب فضای استفاده شخصی است. 

انتخاب موتور گیربکس و توان نیروی محرکه آسانسورهای کششی :

امروزه در اکثر قریب به اتفاق آسانسورها نیروی محرکه توسط الکتروموتورها تامین می گردد. ساده ترین روش انتقال حرکت و توان مورد نیاز به فلکه کششی به صورت مستقیم است و با توجه به بالا بودن دور موتور الکتروموتورها، کاهش دور توسط فن آوری های الکترونیکی با تغییر فرکانس و ولتاژ صورت می گیرد. در آسانسورهایی که از سزعت کمتری برخوردارند انتاقال حرکت به صورت مستقیم اقتصادی نبوده و امروزه 80 درصد آسانسورها به منظور کاهش دور به  حد مورد نیاز و انتقال توان انتقالی، با ماهشش سرعت محور خروجی گیربکس استفاده میشود. 

با توجه به ثالث بودن مقدار  توان انتقالی با کاهش سرعت محور خروجی گیربکس گشتاور شروع حرکت آسانسور افزایش پیدا میکند. موتور گیربکس عموما در آسانسورهای با سرعت کمتر از 2/5 متر بر ثانیه استفاده میگردد. در گذشته گیربکس هایی که با چرخنده های ساده مورد استفاده قرار میگرفته است ولی بعدها با پیشرفت های طراحی و تکنیک های ساخت، گیربکس های حلزونی به صورت استاندارد برای آسانسورها مورد قبول واقع شد و اکنون به جز موارد اشتثنایی عموما از این نوع گیربکس استفاده می شود.