آسانسورهای خاص - آسانسور شیب دار

آسانسور شیب دار :

آسانسورهای شیب دار سال های طولانی است که برای دسترسی به آپارتمان ها و ساختمان ها، هتل ها و در سواحل کنار تپه ها و غیره مورد استفاده قرار می گیرند. انواع قدیمی آنها زیر مجموعه استانداردهای تراموا و قطارها اجرا شده و مورد استفاده قرار گرفتند. اما امروزه با وجود استفاده از قطعات آسانسور کماکان تحت کد های فوق اجرا می شوند. 

آسانسور شیب دار که دارای یک موتور الکتریکی است بر اساس آسانسور کششی با وزنه تعادل و یه به صورت کشش مثبت در طبقات تعریف شده کار می کند. این آسانسورها دارای کابین حمل بار است که توسط سیم بکسل یا زنجیر کشیده می شود و از طریق ریل های راهنما در مسیر شیب دار تحت زاویه 15 تا 75 درجه نسبت به خط قائم و بدون محدودیت طول مسیر حرکت میکند. آسانسورهای شیب دار جدید باید بر اساس استاندارد EN81-1 , EN81-22 نصب و اجرا گردند. 

در شکل زیر یک نمونه از این آسانسور را مشاهده می کنید. 

سرعت این آسانسورها معمولا تا 2/5 متر بر ثانیه است ولی در ححالت های خاص میتواند تا 4 متر بر ثانیه نیز افزایش یابد. در همه ی این سرعت ها عامل شتاب تند شونده و کند شونده به خصوص هنگام عمل کردن ترمز اضطراری باید به گونه ای باشد که ششتاب افقی وارده بر مسافر حداقل خطر سقوط احتمالی را داشته باشد. ظرفیت کابین معمولا در سرعا 1 متر بر ثانیه بین 4 تا 100 نفر را میتواند جابجا کند و ظرفیت های تا 40 نفر سرعت 4 متر بر ثانیه نیر می رسد. 

امروزه با به کارگیری سیستم کنترل دور و فن آوریهای الکترونیکی در تابلوهای برق امکان کنترل سرعت و نرمی حرکت و تغییرات شتاب و توقف مهیا است. در مسیر طولانی از آسانسور  شیب دار در کنار پله برقی نصب می گردد تا اشخاصی که نمیتوانند از پله برقی استفاده کنند و یا برای حمل ویلچرهای معلول از آنها بهره برداری گردد. معمولا در این مورد سرعت آنها کمتر از سرعت پله برقی است تا مسافرین احساس ناراحتی نکنند. 

آسانسورهای باری : 

آسانسور باری یا سرویس تنها برای جابجایی بار طراحی میگردد و ابعاد کابین آن به گونه است که مانع از ورود افراد به داخل می شود. طراحی این آسانسور بر اساس استاندارد EN81-3 است که توانایی سرویس دهی خوب و ایمنی لازم را باید داشته باشد. این نوع آسانسور به دلیل پایین بودن ظرفیت و به کارگیری از آن به عنوان باربر ارزان قیمت تر است. 

عمدتا از این آسانسور جهت انتقال کتابها و جابجایی مواد غذایی و نوشیدنی ها ، پول ، رخت های چرکی و تمیز ، بسته های پستی ، وسایل استریلی، ظروف کثیف ، آشغال ها . غیره در فضاهایی مانند ورزشگاه ها ، کتابخانه ها ، بیمارستان ها ، هتل ها ، استرحت گاه ها استفاده میکنند. 

* ابعاد مطابق با استاندارد EN81-3 عبارتست از : 

- حداکثر سطح کف کابین 1 متر مربع 

- عمق کابین 1 متر 

- ارتفاع کابین 1/2 متر 

ابعاد فوق را میتوان در موارد خاصی تا 10 سانتی متر تغییر داد. 

ارتفاع کابین نسبت به ابعاد کابین و قفسه ها که در محل نصب شده و ثابت هستند ممکن است زیاد باشد و لذا باید هماهنگی لازم با ابعاد آنها قبل از اجرا بالابر صورت پذیر. ظرفیت کابین با توجه به مقدار سطح مفید آن تعیین میگردد. طبق استاندارد EN81-3 حداکثر  ظرفیت کابین 300 کیلوگرم می باشد. 

از طرفی ابعاد کابین آسانسور بالابر بر اساس ابعاد وسایلی که حمل میگردند نیز تعیین می شوند. در صورتی که کابین فاقد درب باشد باید سیستم های ایمنی لازم را در بالابر در نظر گرفته شود تا در حین حرکت و کج شدن بار از برخورد به دیوار چاه ممانعت کند. 

در بالابرهایی که درب کابین . طبقه پیش بینی می گردد لازم است امکان ورود و خروج بار ار آن بررسی و کنترل شود تا بهره برداری اشکالی بروز نکند. در شکل زیر نمونه ای از آسانسور  باری را میبینید. 

درب این آسانسورها میتواند از نوع لولایی  افقی باز شو یا گیوتنی عمود باز شو باشد.  در آسانسورهای باری که درب آن در ارتفاع . بالاتر از کف طبقه نصب میشود از نوع گیوتنی یا لولایی است. در آسانسورهای باری که برای عبور چرخ دستی حمل بار در نظر گرفته شده باشد درب ها عموما از نیمه اتوماتیک یا گیوتنی هستند. مکانیزمی که درب را جابجا میکند میتواند به صورت دستی یا تمام اتوماتیک باشد که نوع اتوماتیک آن گران تر خواهد بود. 

آسانسورهای باری که برای حمل غذا و  یا وسابل تمیز و استریل به کار می رود باید کاملا قابل شستشو باشند. 

مکانیزم محرکه این آسانسور میتواند : کششی ، مثبت (وینچی) باشد. 

مناسب ترین موقعیت برای نصب موتور الکتریکی ، انتهای چاه است. 

سرعت این آسانسورهای باری 0/2 تا 0/15 متر بر ثانیه است. متناسب یا طول مسیر حرکت و یا موارد خاص میتواند سرعت 1 متر بر ثانیه برسد. 

عموما آسانسورهای باری دارای یک مجموعه آهن کشی در داخل چاه هستند که کلیه بارهای وارده را تحمل می کنند.

* ابعاد این چاه طبق روش و اندازه های پیشنهادی زیر به دست می آید : 

- عرض چاه : عرض کابین به اضافه 50 سانتی متر 

- عمق چاه : عرض کابین به اضافه 30 سانتی متر 

ارتفاع بالاسری 50 تا 100 سانتی متر بیشتر از کابین است که این مقدار باید جهت نصب موتور ، فلکه ها و فضای سرویس کافی باشد.  عمق چاهک آسانسورهای باری بین 15 تا 100 سانتی متر است که بسته به نوع درب (گیوتنی یا لولایی) خواهد بود. 

تابلو کنترل این آسانسور در صورت کافی نبودن فضای موتورخانه و بالای کابین در انتهای چاه نصب نشده و باید محل مناسبی در نزدیکی چاه آسانسور جهت نصب پیش بینی شود. برای دسترسی به موتورخانه و موتور الکتریکی باید دریچه ای حداقل 60 در 60 سانتی متر در بالای درب ورودی کابین در آخرین طبقه پیش بینی گردد. 

انواع بالابر پلکانی 

بالابر پلکانی به 3 دسته تقسیم می شوند : 

1. بالابر پلکانی ویلچربر 

2. بالابر پلکانی صندلی دار 

3. بالابر پلکانی ایستاده بر 

طبق استاندارد EN81-40 بالابر پلکانی صرفا برای جابجایی افراد معلول و ناتوان جسمی و حرکتی در ساختمان مسکونی مورد استفاده قرار میگیرد و طبق استاندارد نصب و بهره برداری از آن در فضاهای عمومی مجاز نیست. 

بالابر پلکانی به موازات عرض پله ها و در حاشیه ی نرده کنار پلکان نصب می شود. 

مطابق استاندارد در صورت پایان پله ها و شروع پله های ثابت طبقات بالا باید بالابر پلکانی نیز به اتهای مسیر خود برسد و در صورت ادامه ی حرکت، معلول از بالابر پلکانی بعدی مجداا استفاده نماید و لذا ادامه ی حرکت افقی این بالابر در بین طبقات مجاز نیست. 

در محل ورود به بالابر پلکانی و خروج از آن فضای کافی حداقل 1/5 متر باید در ساختمان در نظر گرفته شود. بنابراین باید بالابر در محلی نصب شود که مانع عبور و مرور ساکنین ساختمان از طریق پلکان نشود. طبق استاندارد حداکثر سرعت بالابر پلکانی 0/15 متر بر ثانیه است و باید امکان کنترل سرعت توقف و شروع به حرکت آن توسط فرد کاربر نیز از روی آن وجود داشته باشد. 

1-1 . بالابر پلکانی ویلچربر : 

این نوع بالابر را در شکل زیر میبینید. این نوع بالابر در صورتی که در محل های عمومی نصب شوند به عرض 90 سانتی متر و به عمق 125 سانتی متر و در ساختمان های مسکونی شخصی عرض آن کاهش می یابد. در موقعیت نصب آن باید دقت کافی به عمل آید. حداقل مقدار ظرفیت آن 250 کیلوگرم در مربع است و حداکثر آن 350 کیلوگرم و در صورتی که ویلچر موتوری مورد استفاده قرار گیرد طبق استاندارد EN1284 حداقل 300 کیلوگرم برسد. 

1-2 . بالابر پلکانی صندلی دار : 

حداقل ظرفیت صندلی در این بالابر برای استفاده ی یک نفر از آن به صورت نشسته 115 کیلوگرم است. در شکل زیر نمونه ای از آن را مشاهده می کنید. این وسیله تنها برای استفاده در فضای شخصی مناسب است. 

البته بالابر پلکانی صندلی دار در فضاهای بیمارستانی ، خانه سالمندان و خانه های توان بخشی مورد استفاده قرار می گیرد. حداکثر سرعت آن 0/15 متر بر ثانیه و شامل ترمز ، کمربند ایمنی ، صندلی گردان ، دستگیره و کنترل کننده سرعت است. مقدار شیب ریل های هادی آن معمولا بین 22 تا 50 درجه و حداکثر طول مسیر حرکت آن 20 متر است. 

در شکل زیر نمونه ای از این بابابر پلکانی صندلی دار را مشاهده می کنید. 

1-3 : بالابر پلکانی ایستاده بر : 

سطح بالابر پلکانی ایستاده بر حداکثر برای مورد استفاده ی یک نفر در نظر گرفته می شود و ظرفیت آن از 115 کیلوگرم نباید کمتر باشد. ابعاد سطح آن محل ایستادن بر روی آن 32/5 سانتی نتر در 35 سانتی نتر است. در شکل زیر نمونه ای از آن را مشاهده میکنید. این بالابر صرفا مناسب فضای استفاده شخصی است.